آمبولی ریه زمانی رخ می دهد که لخته خون حرکت کرده و از طریق قلب به سمت ریه حرکت کند. آمبولی ریه به بیماری اطلاق می شود که در آن لخته ی خون تشکیل شده در نقطه ی دیگری از بدن به سمت عروق ریه می آید. این لخته عروق ریه را مسدود می کند و در نتیجه ی آن علائمی نظیر موارد زیر برای بیمار ایجاد می شود:
- افت فشارخون
- تپش قلب
- افت اشباع اکسیژن
معمولا منشا این لخته ی خون در اندام تحتانی است (بیماری DVT) مگر در مواردی خاص مانند کرونا.
که ممکن است یک سری از این عوارض در طی سایر روش هایی مانند پیکر تراشی، جراحی ابدو، روش های بزرگ کردن باسن و … نیز رخ دهد.
امبولی ریه و کما
آمبولی ریه می تواند با درگیر کردن شریان های ریوی و ایجاد فشار بر روی قلب به مرور منجر به آسیب قلب شود. در موارد بسیار حاد بیماری به خاطر افت میزان اکسیژن خون و همچنین اختلال در رسیدن خون به قلب فرد ممکن است دچار ایست قلبی شود. معمولا کما به طور مستقیم ناشی از آمبولی ریه نیست ولی این بیماری می تواند به ایست قلبی و مرگ منجر شود.
علائم امبولی ریه
مهم ترین علامت آمبولی ریه احساس تنگی نفس است که در بسیاری موارد به طور کاملا ناگهانی ایجاد می شود. هم چنین بروز تپش قلب و افت میزان اکسیژن خون در کنار علایمی نظیر افت فشارخون و سرفه های خلط دار خونی نیز در این بیماری دیده می شوند. برخی بیماران مبتلا به آمبولی ریه قبل از بروز علائم ذکر شده دچار ورم و درد اندام تحتانی (بیماری DVT) می شوند.
بیماران عزیز از این پس می توانید با مراجعه به بخش ، براحتی معاینه و سوالات خود را از دکتر مهسا موسوی فوق تخصص بیماری های ریوی بپرسید.
امبولی ریه و کما
آمبولی ریه می تواند با درگیر کردن شریان های ریوی و ایجاد فشار بر روی قلب به مرور منجر به آسیب قلب شود. در موارد بسیار حاد بیماری به خاطر افت میزان اکسیژن خون و همچنین اختلال در رسیدن خون به قلب فرد ممکن است دچار ایست قلبی شود. معمولا کما به طور مستقیم ناشی از آمبولی ریه نیست ولی این بیماری می تواند به ایست قلبی و مرگ منجر شود.
علائم امبولی ریه
مهم ترین احساس تنگی نفس است که در بسیاری موارد به طور کاملا ناگهانی ایجاد می شود. هم چنین بروز تپش قلب و افت میزان اکسیژن خون در کنار علایمی نظیر افت فشارخون و سرفه های خلط دار خونی نیز در این بیماری دیده می شوند. برخی بیماران مبتلا به آمبولی ریه قبل از بروز علائم ذکر شده دچار ورم و درد اندام تحتانی (بیماری DVT) می شوند.
آیا آمبولی ریه درمان قطعی دارد؟
درمان آمبولی ریه بر اساس این اصل است که باید لخته حل گردد. لخته ی تشکیل شده نیز با تجویز داروهای رقیق کننده ی خاص حل می شود. از مهم ترین و معروف ترین این داروها می توان به وارفارین اشاره کرد. هم چنین برخی داروهای رقیق کننده ی خون جدید نظیر آپیکسابان و ریواروکسابان نیز وجود دارند که می توانند در درمان بیماری کمک کنند و مصرف آنها به خطر اینکه نیاز به چک آزمایش خون ندارند برای بیمار راحت تر است.
بر اساس حجم لخته ،پزشک تصمیم گیری مینماید. درمان لخته بزرگ که مخل حیات میباشد انجام جراحی و خارج کردن لخته است.
آمبولی ریه در سالمندان
سالمندان بخاطر بی حرکتی از یک سو و از سوی دیگر شیوع بیماری های دیگری نظیر انواع سرطان ها که خطر تشکیل لخته ی خون را بالاتر می برند بیش تر در معرض بروز این بیماری قرار دارند. البته نباید فراموش کرد که این بیماری در سالمندان تفاوتی از نظر نوع علایم و یا نوع درمان ندارد.
آمبولی ریوی در بارداری
در طول بارداری بخاطر تغییرات سطح هورمونی و هم چنین برخی تغییرات همودینامیک دیگر خطر بروز آمبولی اندکی بالاتر می رود. به همین علت است که معمولا توصیه می گردد انواع علایمی که ذکر شد در زنان باردار خیلی جدی تر گرفته شود. درمان این بیماری در بارداری خیلی تفاوتی با بیماران غیر باردار نمی کند ولی برخی داروهای رقیق کننده ی خون نظیر ریواروکسابان و اپیکسابان برای استفاده در بارداری تایید نشده اند و برخی مانند وارفارین باید با دقت بیش تری استفاده شوند.
امبولی در پاها
یکی از شایعترین مشکلاتی که پزشکان با آن مواجه هستند لخته شدن خون در اندام ها بخصوص پا است. بنا به دلایلی مانند نشستن طولانی مدت در پروازهای هوایی، بستری بودن پس از اعمال جراحی، مصرف قرص های ضد بارداری، سرطان ، شکستگی استخوان ها و… شانس ایجاد لخته در پا افزایش می یابد.
اغلب بیماران شکایت از تورم یکطرفه پا دارند.
درمان طولانی مدت آمبولی ریوی
برای جلوگیری از ایجاد لخته جدید از قرص وارفارین استفاده می شود. وارفارین روی کبد اثر کرده و از تشکیل عوامل انعقادی جلوگیری می نماید. مدت زمان مصرف وارفارین بر اساس تشخیص پزشاگر به تشخیص و درمان آمبولی ریه به‌موقع رسیدگی نشود، می‌تواند منجر به مرگ بیمار شود. این بیماری به دلیل بسته شدن یکی از رگ‌های ریه شروع می‌شود. گاهی حرکت لخته خون از بخش‌های دیگر بدن مثل پاها و یا سر به سمت ریه هم ممکن است باعث شود.
این بیماری با علائمی مثل گرفتگی و درد قفسه سینه، تنگی نفس، تب و سرگیجه همراه است. هرچه زمان بیشتری از شروع انسداد رگ‌ها بگذرد، احتمال بهبودی آمبولی ریه هم کمتر می‌شود. بنابراین لازم است بیمار در سریع‌ترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کند.
راه‌های درمان آمبولی ریه
آمبولی ریه با توجه به شدت گرفتگی عروق و پیشرفت آن، درمان‌های مختلفی دارد. این درمان در چند مرحله که از تجویز دارو شروع می‌شود و به جراحی می‌رسد، با توجه به نظر پزشک تجویز می‌شود.
داروهای ترومبولیتیک
داروهای ترومبولیتیک به عنوان حل‌کننده لخته‌های خونی شناخته می‌شوند. این داروها به حل شدن لخته‌ها و بهبود بیماری سرعت می‌بخشند. البته یکی از عوارض درمان آمبولی ریه با داروهای ترومبولیتیک، رقیق شدن خون است که باعث خونریزی می‌شود. این روش درمان را به بیمارهایی که سابقه کم‌خونی، نارسایی قلبی و بیماری‌های زمینه‌ای دارند توصیه نمی‌کنند.
به‌طور معمول از این درمان وقتی استفاده می‌شود که بیمار آمادگی جراحی را هم نداشته باشد. این دارو را به طور مستقیم در داخل رگ تزریق می‌کنند تا اثر بهتری داشته باشد.
مدت زمان درمان امبولی ریه چقدر است؟
برای افرادی که گرفتی شدید و لخته بزرگ داشته باشند، جراحی فوری انجام می‌شود. اما داروهای درمان آمبولی ریه با توجه به زمینه بیماری‌های شخض و شدت لخته‌ها، بین سه تا شش ماه طول می‌کشد. در این دوره بیماری رفع می‌شود و یا پزشک تصمیم می‌گیرد که سراغ درمان‌های دیگری برود.
همچنین شروع درمان هم با توجه به نوع دارو متفاوت است. بعضی از داروها اثر فوری دارند. آنها از همان لحظه که وارد بدن می‌شوند، پروسه درمان را شروع می‌کنند. اما بعضی داروهای ضدانعقاد هم بعد از چند روز شروع به فعالیت در بدن می‌کنند.
رسیدگی‌های بعد از درمان آمبولی ریه
به‌طور کلی، عوارض درمان آمبولی ریه زیاد نیستند. اما فراموش نکنید که بیمار بعد از بهبودی آمبولی ریه، نیاز به رسیدگی و مراقبت دارد. بیمار بعد از درمان باید تحت نظارت پزشک باشد. در بعضی مواقع ممکن است لخته‌ها دوباره ایجاد شوند. همچنین ممکن است درد و تورم در قفسه سینه و پاها ایجاد شود. برای بهتر شدن این وضعیت، بیمار نیاز به کمک حرفه‌ای دارد.
بیمار در دوران نقاهت باید از خوردن میوه‌ها و غذاهایی که باعث رقیق شدن خون می‌شوند جلوگیری کند. داروهایی مثل آسپرین و بعضی قرص‌های خواب و افسردگی هم ممکن است با داروهای آمبولی ریه تداخل داشته باشند. در این موارد باید داروها را با دکتر هماهنگ کنید.
ورزش یکی از مهم‌ترین کارهایی است که باید بعد از بهبود آمبولی ریه به‌شکل درست و مرتب انجام شود. از ورزش‌های ساده‌ای مثل راه رفتن در خانه گرفته تا تمرین‌های پا و تنفسی. بیماری که از آمبولی ریه نجات پیدا می‌کند، باید زندگی سالم‌تری را نسبت به گذشته داشته باشد. ایجاد دوباره لخته خون و خطر آمبولی در همه بیمارها وجود دارد. به همین دلیل رسیدگی‌ها و مراقبت‌های بعد از بیماری اهمیت زیادی دارند.
خدمات مراقبت و رسیدگی به افراد مبتلا به آمبولی ریه در موسسه توانبخش
بیماری آمبولی ریه جزو حساس‌ترین بیماری‌هایی است که افراد به اگر شما آمبولی ریه داشته اید ، حتما علایم ریوی ، تنفسی و قلبی مهمی را تجربه کرده اید ، از شما تست های تشخیصی متعددی انجام شده و بیماری شما هم درمان شده است. در حال حاضر که شرایط بدنی شما به حالت عادی برگشته است لازم است بدانید که چه اتفاقی افتاده است ، چه اتفاقاتی ممکن است در آینده رخ دهد ، نحوه ادامه درمان بیماری به چه شکلی است و چه کارهایی باید انجام دهید؟
بهبودی از بیماری
برای بهبودی از بیماری آمبولی ریه اقداماتی لازم است که هم شما و هم پزشک و تیم درمان شما باید انجام دهید.