سیاست خارجی
-
اقتصادی
پیوستِ عدالت در سیاست خارجی
رهبر انقلاب سه سال قبل نیز در نخستین دیدار اعضای هیئت دولت سیزدهم (۶/۶/۱۴۰۰)،در بیانات مشابهی اظهار داشتند:« به نظر من هر مصوّبه‌ای که شما تصویب میکنید، هر لایحه‌ای که در دولت تنظیم میکنید، هر بخشنامه‌ای که خود شما در دستگاهِ خودتان صادر میکنید، یک پیوست عدالت باید داشته باشد؛ باید مراقب باشید این روش، این کار، این دستور، ضربه‌ای به عدالت نزند.»وزارت امورخارجه از دستگاه هایی است که با شناسایی پیوست های «عدالت محور» می تواند نقش خود را در اجرای گفتمان عدالتخواهی ایفا کند. در این رابطه پیشنهادات زیر مطرح می شود. ۱.درعرصه سیاست خارجی ایجاد روابط متعادل با کشورهای جهان که ناظر بر دیدگاه رهبر انقلاب و مبتنی بر گفتمان عدالتخواهانه رئیس جمهور است،چنانچه به یک گفتمان غالب تبدیل شود،می تواند در تنظیم روابط خارجی معنا پیدا کند.آقای پزشکیان در مقاله خود در روزنامه تهران تایمز،( تیر ۱۴۰۳ ) از واژه بدیع «ایجاد تعادل» در روابط با همه کشورها استفاده کرده و می گوید:«دولت من قصد دارد سیاستی فرصت‌گرا را پیگیری کند که با ایجاد تعادل در روابط با همه کشورها، منطبق با منافع ملی، توسعه اقتصادی و نیازهای صلح و امنیت منطقه و جهان باشد.»با این تعریف هر کشوری که رفتار عادلانه ای در تعامل با ایران اتخاذ کند،می تواند در چرخه …
-
اقتصادی
سیاست خارجی ایران بعد از انتخابات
به لحاظ «قاعده» و کلان، موضوعات استراتژیک جاری سیاست خارجی، همچون برجام (توافق هسته ای)، نوع رابطه با آمریکا و غرب، نگاه به شرق (چین و روسیه)، و نهایتا روابط منطقه ای و محور مقاومت، در حوزه تصمیم گیری رهبری و شورای عالی امنیت ملی است. اما به لحاظ «روند» و اجرا، چگونگی پیشبرد این موضوعات در حوزه اختیارات قوه مجریه است. چون این قوه (به ویژه وزارت امور خارجه) منابع مالی، ابزارها، و ظرفیت های تخصصی سیاسی و اقتصادی لازم در اجرای این موضوعات سیاست خارجی را در اختیار دارد. در همه این موضوعات، مسئله مهم چگونگی برقراری «پیوند» و «تعادل» بین دو عنصر بازدارندگی تهدیدات و تولید امنیت (قاعده کلان سیاست خارجی) از یک سو، و ضرورت تعامل با جهان برای رشد و توسعه اقتصادی و تولید ثروت (روند اجرای سیاست خارجی) از سوی دیگر می باشد. عدم توجه به اجرای «همزمان» و «متناسب» به این دو جنبه سیاست خارجی اغلب منجر به تضاد دیدگاه ها و بروز انفعال در پیشبرد امور خارجی کشورمان شده است. نخست، موضوع برجام به لحاظ «قاعده» و کلان، در چهارچوب توسعه امنیت انرژی، استقلال صنایع بنیادی و غیره، و همچنین مقابله با زیاده خواهی غرب در مسدود کردن پیشرفت برنامه هسته ای …
-
اقتصادی
مناظرات ریاست جمهوری و سیاست خارجی
یعنی «سیاست داخلی به گونه ای ادامه سیاست خارجی شده است.» مناظرات ریاست جمهوری دوره چهاردهم آشکارا نشان داد که تا چه اندازه تمرکز بر موضوع سیاست خارجی و چگونگی اجرای آن بر اقبال افکار عمومی نسبت به انتخاب نامزدها موثر است. دلیل اصلی این است که مسائل سیاست داخلی در طی سال های گذشته با موضوعات کلان و جاری سیاست خارجی کشورمان اتصال مستقیم یافته است. به واقع، در تاریخ معاصر ایران کم نظیر است که موضوعات سیاست خارجی و اقتصاد سیاسی منطقه ای و بین المللی تا این حد رویکردها و پویایی های سیاست داخلی از جمله معیشت روزمره اقتصادی، رشد و توسعه، وضعیت تورم، و بطور کلی شیوه حکمرانی دولت در کشورمان را تحت تاثیر قرار دهند. چهار موضوع کلان سیاست خارجی یعنی برجام (توافق هسته ای)، رابطه با آمریکا، سیاست نگاه به شرق، و موضوع محور مقاومت در منطقه، در یک قالب بهم پیوسته بر روندهای سیاست داخلی و نگاه افکار عمومی تاثیر مستقیم می گذارند. ریشه این بهم پیوستگی در این است که جریان های سیاسی-اقتصادی بر جریان های فرهنگی-اجتماعی جامعه تفوق پیدا کرده و به نوعی آنها را دنباله روی خود ساخته اند. اکنون جریان های سیاسی کشور نگاه متفاوتی در مواجهه با این …
-
مجله عمومی
اهداف و سیاست خارجی ترکیه در خلیج فارس
در این راستا، در دو دهه اخیر ترکیه با قدرت، پیگیر افزایش نفوذ در منطقه غرب آسیا بوده است؛ سیاستی که می توان مهمترین اهداف و دلایل آن را «عامل انرژی»، «لزوم ایجاد تحرک اقتصادی در ترکیه» و «تبدیل شدن به بازیگر کنشمند غرب آسیا» عنوان کرد. در این راستا از یک منظر، تأمین تقاضای داخلی برای انرژی و انتقال انرژی به اروپا سبب شده است ترکیه پیگیر افزایش وابستگی متقابل با کشورهای نفت خیز حوزه خلیج فارس باشد. برای تحقق این مهم و البته تأمین اهداف و منافع دیگر، این کشور به طور رسمی از سال ۲۰۰۸ با امضای پیمان راهبردی سیاسی، اقتصادی و امنیتی با شورای همکاری خلیج فارس وارد این حوزه شد و پیمانی با کشورهای خلیج فارس منعقد نمود که در نوع خود، اولین پیمان راهبردی بین شورای همکاری خلیج فارس و دولت‌های دیگر محسوب می شد. هر چند بعد از انعقاد این پیمان، ترکیه به دلیل ارتباطات نزدیک با ایران و کنشگری فعال ایالات متحده در منطقه خلیج فارس، بلافاصله برای ایفای نقش نظامی و سیاسی در منطقه اقدام نکرد، اما کوشید به صورت چراغ خاموش روابط و نفوذ خود در کشورهای منطقه را توسعه دهد. در سال ۲۰۱۴ ترکیه و قطر قرارداد امنیتی- استراتژیکی …
-
اقتصادی
اهداف و سیاست خارجی اتحادیه اروپا در یمن و دریای سرخ
ایالات متحده آمریکا به عنوان مهمترین حامی رژیم اسرائیل نخستین کشوری بود که به این سیاست نیروهای ارتش یمن واکنش نشان داد و کوشید در پوشش حمایت از آزادی کشترانی، ائتلافی جهانی برای مقابله با این حملات تشکیل دهد؛ ائتلافی که البته به دلیل تعارض منافع کشورهای غربی ناکام ماند و در عمل به حملات آمریکا و انگلیس به مواضعی در یمن ختم شد. البته، کشورهای اروپایی هر چند در ائتلاف آمریکایی مشارکت جدی نداشتند، اما منافع متعدد و پیچیده ای در این منطقه پرالتهاب دارند و در نتیجه رویکرد ویژه و مستقلی در قبال آن اتخاذ کرده اند. در این راستا اتحادیه اروپا در 19 فوریه 2024 با صدور بیانیه‌ای از آغاز ماموریت دریایی این اتحادیه در دریای سرخ موسوم به «آسپیدس» خبر داد؛ مأموریتی که حوزه آن در امتداد تنگه باب المندب، تنگه هرمز و همچنین آبهای بین‌المللی در دریای سرخ، خلیج عدن، دریای عرب، خلیج‌فارس و دریای عمان تعریف شده و به گفته مقامات اروپایی، اقدامی جسورانه برای حفاظت از منافع تجاری و امنیتی اتحادیه اروپا و جامعه بین‌المللی بوده است. هر چند در روابط بین الملل این یک رویه مرسوم است که اقدامات کشورها در قالب الفاظ و روایات عامه پسند توجیه شود، اما برای درک …
-
اقتصادی
کریدور هندی- عربی- اسرائیلی و الزامات سیاست خارجی ج.ا.ایران
برای تحقق این ایده، کریدور حمل و نقل ریلی در حاشیه خلیج فارس از سال ۲۰۱۶ و در قالب راه اندازی شبکه ریلی شورای همکاری خلیج فارس (GCC) کلید خورد. بر اساس قرارداد منعقد شده میان کشورهای عضو شورا، قرار بود این کشورها هر کدام به صورت مستقل شبکه ریلی خود را ساخته و تکمیل کنند. نهایتا، پس از تکمیل تمامی خطوط ملی، شبکه شورای همکاری خلیج فارس با اتصال شبکه ریلی ملی این کشورها، راه اندازی شود. بدین ترتیب، یک شبکه ریلی عربی شکل می گرفت که تمام شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس را از طریق یک خط راه آهن به طول 2177 کیلومتر، به یکدیگر متصل می کرد. طراحی چنین برنامه ای برای ساخت و توسعه زیرساخت‌های لجستیکی، یکی از هدفمندترین و مهمترین اقدامات کشورهای عربی برای حرکت به سمت توسعه پایدار در منطقه، ضمن دور زدن تنگه هرمز و در نتیجه کم اثر کردن نقش جمهوری اسلامی ایران در آبهای خلیج فارس در خصوص مساله صادرات نفتی این کشورها به اروپا بود. با این وجود تمامی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس نتوانستند این پروژه بلندپروازانه رو طبق برنامه پیش ببرند. شیوع پاندمی کرونا، وابستگی اقتصاد کشورهای منطقه به نفت و کاهش قیمت این منبع …
-
مجله عمومی
بررسی پنج ادعا درباره سیاست خارجی دولت سیزدهم
برخی در نقد سیاست خارجی دولت سیزدهم پنج بحران ماهیت، روش، صورت، بحران و قدرت را مطرح می کنند و در این راستا بحران ماهیت به معنای عدم توانایی تشخیص حوزه‌های “کنشگری استراتژیک” تفسیر می شود. حوزه های کنشگری دستگاه دیپلماسی در دولت سیزدهم کاملا مشخص و روشن است. راهبرد سیاست خارجی در سطح بین المللی کنشگری برای تقویت جبهه چندجانبه گرایی،همکاری با جهان اسلام و یافتن دوستان بیشتر در اقصی نقاط جهان؛ کنشگری در سطح منطقه، بهره گیری از ائتلاف های منطقه ای و کنشگری در سطح دوجانبه،تقویت مناسبات با اکثر همسایگان و حل اختلافات با یکی دو کشور همسایه است. برای هر سطح از کنشگری ،راهکار و راهبرد وجود داشته و اجرا می شود. رابطه قدرت و ایدئولوژی در همین رابطه ایدئولوژی مغایر با منافع ملی خوانده می شود. جمهوری اسلامی یک نظام ایدئولوژیک است و طبعا دولت هم نمی تواند غیر ایدئولوژیک باشد. هیچکدام از دولت های قبل نیز غیر ایدئولوژیک نبوده اند. اصلا قدرت به دلیل ایدئولوژی تولید و حفظ می شود. کدام قدرت است که فاقد ایدئولوژی باشد.آیا آمریکا یک کشور غیرایدئولوژیک است؟ آیا شوروی سابق ایدئولوژی نداشت یا روسیه فعلی فاقد ایدئولوژی است؟آیا رژیم جعلی اسرائیل ایدئولوژی ندارد؟ایدئولوژی صرفنظر از نوع آن،آرمان های یک …
-
اقتصادی
سه دروغ علیه سیاست خارجی انقلابی
کمیل خجسته در یادداشتی با اشاره به بیانیه اخیر روسیه و شورای همکاری خلیج فارس درباره جزایر سه گانه، به تبیین نگاه دولت در برخورد با این موضوع پرداخته است. به گزارش مجله رز، در این یادداشت آمده است: مواضع این روزهای مسئولین جمهوری اسلامی نسبت به بیانیه مشترک روسها با شورای همکاری خلیج فارس درباره جزایر سه گانه را دیده‌اید. فرق این نگاه با کلیشه‌ای که غرب‌گرایان درباره سیاست خارجی جمهوری اسلامی تلاش می‌کنند بسازند در سه چیز است:۱. آنها به دروغ ادعا می‌کنند نگاه انقلابی در سیاست خارجی انزواطلب است. در حالی‌که تمام تلاش اینست که وارد تعامل_با_جهان شود. به همین دلیل تلاش می‌کند تا «راه شرق» را برای خود باز کند. نگران «دخالت ناتو» به شمال شرق و غرب خود و آسیای میانه است. از «افریقا به عنوان معدن ثروت» دست‌نخورده بهره ببرد. «اتحادهای منطقه‌ای» با همسایگان و شرکای راهبردی‌اش درست کند و با کشورهای اروپای اول و اروپای دوم تعامل و همکاری کند. اما برعکس، غربگراها کل دیپلماسی سیاسی و اقتصادی ایران را سال‌ها بر مدار ارتباط با ۴کشور «محدود» کردند.۲. آنها به دروغ می‌گویند نگاه انقلابی خود را وابسته_به_شرق می‌داند. در حالی‌که راهبرد سیاست خارجی ایران ایجاد یا شرکت در اتحاد و ائتلاف‌های منطقه‌ای برای …
-
مجله عمومی
بیگانگی روسها و ما با الفبای همسایگی و سیاست خارجی
روسیه نیز به ارکستر کشورهای عرب خلیج فارس علیه تمامیت سرزمینی ایران پیوست و حتی از چین موضعی فراتر گرفت و سوابق تلخ خود در ایران را در یادها زنده ساخت. تخصصی در سیاست خارجی ندارم، اما هرگز متعجب نشدم. رویکردی که در سیاست خارجی اتخاذ کرده ایم نتیجه ای جز این ندارد. این همگن با سوابق روس ها و شیطنتی است که علنی کرده اند، اقدامات و ساخت و پاخت های پنهانشان را خدا می داند به ویژه اگر از سَر وسِرّ بسیاری از برنامه ها و مراکز استراتژیک ایران هم در مراودات سالهای اخیر خبردار شده باشند. بی جهت نیست که آقای ظریف به کارشکنی های آنان اشاره و بسیاری از اهل خبره به احتمال چراغ سبزهای روسیه در حملات مکرر رژیم اسرائیل به مراکز وابسته به ایران در سوریه مشکوکند. روس ها بارها ثابت کرده اند که با آنها تا انتهای خط نمی توان رفت و با الفبای حسن همجواری بیگانه اند و الا با همسایه ای که هزاران سال دیگر باید با آن همجوار باشند چنین نمی کردند. همانقدر می فهمم که همنوایی با مدعیان تمامیت ارضی یک کشور به هیچ وجه با ادعای رابطه استراتژیک همخوانی ندارد. سیاستگذاران اصلی کشور و دستگاه سیاست خارجی باید …
-
اقتصادی
تدابیر حکیمانه در سیاست خارجی نظام (1)
در این روند قطعا نمی توان هدایت های رهبر معظم انقلاب را برای تعیین دقیق و صریح اهداف،هماهنگی میان میدان و دیپلماسی و استفاده از نیروهای انقلابی و مجرب،نادیده گرفت.در این مجال به نمونه هایی از آثار حکمت در سیاست خارجی کشور که عزت ملی را نیز در پی داشت،پرداخته می شود. 1-از سال 1398 ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا(سنتکام) با حمایت نظامی ناتو و پشتیبانی سیاسی اتحادیه اروپا و چند کشورعرب و تاسیس و تجهیز گروه های خشن تروریستی همچون داعش با دخالت آشکار در امور داخلی سوریه،به این کشور حمله کردند. ایران به عنوان بزرگترین حامی مردم سوریه برای حمایت از دولت قانونی و بنا به دعوت رسمی بشار اسد به کمک سوریه شتافت.از ورای اطلاعات پنهان و تحلیل های عقلانی،برای سیاستمداران ایرانی مسلم بود که هدف بعدی آمریکا در غرب آسیا،جمهوری اسلامی ایران است و موفقیت دشمنان سوریه،تهدید های جدی امنیتی برای ایران خواهد داشت.توانایی سردار شهید حاج قاسم سلیمانی در اقناع دولت روسیه برای قرار گرفتن در کنار ایران و مبارزه با تروریسم در سوریه یکی از برجستگی های سیاست خارجی ایران بود. شکست دشمنان سوریه در این مصاف و نابودی گروه های تروریستی ثابت کرد که ایران توانایی حمایت از متحدین خود برای تامین منافع ملی …
- 1
- 2