نمونه متن توافق نامه مهریه

نمونه متن توافق نامه مهریه، سندی رسمی یا عادی است که زوجین پیش از ازدواج، حین زندگی مشترک یا در جریان طلاق، برای تعیین تکلیف مهریه، تنظیم می کنند تا شرایط پرداخت، بخشش، تقسیط یا تبدیل مهریه را به صورت شفاف و حقوقی مشخص سازند و از بروز اختلافات آتی پیشگیری کنند.

مهریه به عنوان یکی از مهم ترین حقوق مالی زوجه، همواره مورد توجه قانون گذار و طرفین عقد نکاح بوده است. در طول زندگی مشترک یا حتی پیش از آن، زوجین ممکن است به دلایل گوناگون، نیاز به تنظیم توافق نامه ای در خصوص مهریه خود داشته باشند. این توافق نامه ها، که می تواند اشکال و اهداف متفاوتی داشته باشد، نقش حیاتی در شفاف سازی حقوق و تعهدات زوجین ایفا می کند و می تواند از بروز بسیاری از چالش ها و دعاوی حقوقی پیشگیری نماید. هدف از تنظیم این اسناد، ایجاد یک چارچوب قانونی و مورد توافق طرفین برای مدیریت مهریه است.

توافق نامه مهریه چیست و چرا به آن نیاز داریم؟

توافق نامه مهریه سندی است که به موجب آن، زوجین درباره ماهیت، میزان، شرایط پرداخت، تقسیط، بخشش یا تبدیل مهریه به صورت داوطلبانه و با اراده آزاد، به تفاهم و تعهد می رسند. این سند می تواند در قالب یک توافق نامه عادی (دست نویس) یا رسمی (ثبت شده در دفتر اسناد رسمی) تنظیم شود و مبنای قانونی برای اقدامات آتی در خصوص مهریه خواهد بود.

تعریف حقوقی و جایگاه قانونی توافق نامه مهریه

از منظر حقوقی، توافق نامه مهریه برگرفته از اصل آزادی قراردادها و حاکمیت اراده اشخاص است که در ماده ۱۰ قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران تصریح شده است: «قراردادهای خصوصی نسبت به کسانی که آن را منعقد نموده اند، در صورتی که مخالف صریح قانون نباشد، نافذ است.» این ماده به زوجین اجازه می دهد تا در خصوص مهریه، که یک تعهد مالی ناشی از عقد نکاح است، توافقاتی فراتر از آنچه در عقدنامه اولیه آمده، داشته باشند. همچنین ماده ۲۱۹ قانون مدنی نیز بر لزوم وفای به عقود و قراردادهایی که طبق قانون منعقد شده اند، تأکید دارد و این توافقات را لازم الاجرا می داند.

توافق نامه های مهریه می توانند شامل اقرار به دریافت مهریه، بخشش تمام یا بخشی از آن، تقسیط مهریه، تبدیل مهریه از سکه به مال معین یا سایر تعدیلات باشد. اعتبار این توافقات منوط به رعایت شرایط صحت معاملات، از جمله اهلیت طرفین، قصد و رضای آن ها، و مشروعیت جهت معامله است.

اهمیت و مزایای تنظیم توافق نامه مهریه

تنظیم یک توافق نامه مهریه دقیق و جامع دارای مزایای متعددی است که به شرح زیر قابل تبیین می باشد:

جلوگیری از اختلافات: با روشن شدن تکلیف مهریه در مراحل مختلف زندگی، از بروز دعاوی حقوقی پرهزینه و فرسایشی در آینده جلوگیری می شود.
شفافیت حقوقی: حقوق و تعهدات هر یک از زوجین در خصوص مهریه به وضوح مشخص شده و جای هیچ گونه ابهامی باقی نمی ماند.
تسهیل فرآیند طلاق: در صورت تصمیم به جدایی، وجود توافق نامه مهریه، به خصوص در طلاق توافقی، فرآیند را به طور چشمگیری ساده تر و سریع تر می کند.
تأمین آرامش خاطر: زوجین با آگاهی از وضعیت مهریه، از آرامش خاطر بیشتری برخوردار خواهند بود.
انعطاف پذیری: این توافقات امکان تعدیل شرایط مهریه را متناسب با تغییرات شرایط زندگی یا توافقات جدید زوجین فراهم می کند.

مواردی که نیاز به توافق نامه مهریه دارند

نیاز به تنظیم توافق نامه مهریه می تواند در مراحل مختلف زندگی مشترک و حتی پیش از آن، خود را نشان دهد:

قبل از ازدواج: در برخی موارد، زوجین ممکن است پیش از عقد، توافقاتی خاص درباره مهریه (مثلاً نحوه پرداخت یا شرایط تعلق) داشته باشند که مایلند به صورت جداگانه مکتوب شود.
در طول زندگی مشترک: این شایع ترین مورد است. ممکن است زوجه تصمیم به بخشش بخشی از مهریه خود بگیرد، یا زوجین بر سر تقسیط مهریه به شیوه ای خاص توافق کنند. گاهی نیز زوجین تصمیم می گیرند مهریه را از حالت سکه به ملک یا مال دیگری تبدیل کنند.
هنگام طلاق: به خصوص در طلاق توافقی، تعیین تکلیف مهریه یکی از ارکان اصلی توافقات زوجین است. این توافقات باید به صورت صریح و بدون ابهام در صورت جلسه طلاق توافقی یا توافق نامه جداگانه درج شود.

انواع توافق نامه های مهریه و نمونه متن آن ها

توافق نامه های مهریه می توانند بر اساس هدف و محتوایشان به انواع مختلفی تقسیم شوند. در ادامه، به بررسی هر یک از این انواع و ارائه نمونه متن برای آن ها خواهیم پرداخت.

نمونه متن توافق نامه تقسیط یا زمان بندی پرداخت مهریه

در بسیاری از موارد، زوجین یا دادگاه تصمیم به تقسیط مهریه می گیرند. این توافق نامه به منظور تعیین نحوه، مبلغ و زمان پرداخت اقساط مهریه تنظیم می شود تا هم تکلیف زوج برای پرداخت روشن شود و هم زوجه از نحوه دریافت مهریه خود مطلع باشد.

موارد استفاده:

این توافق نامه معمولاً زمانی تنظیم می شود که زوج توانایی پرداخت یکجای مهریه را ندارد و قصد دارد مهریه را به صورت اقساطی در بازه های زمانی مشخص پرداخت کند. این می تواند با توافق طرفین یا به موجب رأی دادگاه و صدور حکم اعسار زوج باشد.

نکات کلیدی:

در تنظیم این توافق نامه، ذکر موارد زیر ضروری است: مبلغ کل مهریه، تعداد اقساط، مبلغ هر قسط، زمان دقیق پرداخت هر قسط (مثلاً اول هر ماه)، شماره حساب بانکی زوجه برای واریز، و ضمانت اجرا در صورت عدم پرداخت اقساط (مثلاً حق زوجه برای توقیف اموال زوج یا اعمال ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی).

شفافیت در تعیین مبلغ و زمان دقیق پرداخت اقساط، اساس یک توافق نامه تقسیط مهریه معتبر و قابل اجراست.

نمونه متن ۱: توافق نامه تقسیط مهریه

توافق نامه تقسیط مهریه

این توافق نامه در تاریخ …………………، فی مابین:

آقای/خانم ………………… فرزند ………………… به شماره ملی ………………… صادره از ………………… به نشانی ………………… (که از این پس زوج نامیده می شود)
خانم/آقای ………………… فرزند ………………… به شماره ملی ………………… صادره از ………………… به نشانی ………………… (که از این پس زوجه نامیده می شود)

مطابق مواد ۱۰ و ۲۱۹ قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، به شرح ذیل تنظیم و طرفین ملزم به رعایت مفاد آن می باشند:

ماده ۱: موضوع توافق

موضوع این توافق نامه، تقسیط و زمان بندی پرداخت مهریه زوجه، به شرح مندرج در عقدنامه شماره ………………… مورخ …………………، ثبت شده در دفترخانه ازدواج شماره ………………… شهر ………………… می باشد.

ماده ۲: میزان مهریه و نحوه تقسیط

میزان کل مهریه زوجه، تعداد ………………… (عدد به حروف) سکه تمام بهار آزادی طرح جدید / مبلغ ………………… (عدد به حروف) ریال وجه نقد می باشد.

با توجه به توافق طرفین / حکم اعسار شماره ………………… صادره از شعبه ………………… دادگاه خانواده …………………، مقرر گردید مهریه مذکور به شرح زیر پرداخت شود:

مبلغ ………………… (عدد به حروف) ریال / تعداد ………………… (عدد به حروف) سکه به عنوان پیش پرداخت در تاریخ ………………… نقداً/به شماره حساب ………………… واریز/تحویل زوجه گردد.
مابقی مهریه به تعداد ………………… (عدد به حروف) سکه / مبلغ ………………… (عدد به حروف) ریال، طی ………………… (عدد به حروف) قسط متوالی و ماهانه پرداخت خواهد شد.
مبلغ هر قسط ………………… (عدد به حروف) ریال / تعداد ………………… (عدد به حروف) سکه تعیین می گردد.
تاریخ سررسید هر قسط، روز ………………… هر ماه شمسی می باشد که از تاریخ ………………… آغاز شده و در تاریخ ………………… به اتمام می رسد.

ماده ۳: نحوه پرداخت

اقساط مهریه باید به شماره حساب ………………… نزد بانک ………………… متعلق به زوجه واریز گردد و رسید بانکی به منزله دلیل پرداخت خواهد بود. در صورت تمایل زوجه، امکان پرداخت نقدی با اخذ رسید کتبی از ایشان نیز وجود دارد.

ماده ۴: ضمانت اجرا

در صورت تأخیر یا عدم پرداخت هر یک از اقساط در سررسید مقرر، زوجه حق مطالبه فوری و یکجای کلیه اقساط باقی مانده و همچنین اعمال کلیه حقوق قانونی خود از جمله توقیف اموال زوج، اعمال ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و طرح دعوای لازم را خواهد داشت. در این صورت، زوج از مزایای تقسیط محروم خواهد شد.

ماده ۵: حل و فصل اختلافات

هرگونه اختلاف ناشی از تفسیر یا اجرای این توافق نامه، ابتدا از طریق مذاکره و در صورت عدم توافق، از طریق مراجع قضایی ذیصلاح پیگیری خواهد شد.

این توافق نامه در ………………… (عدد به حروف) نسخه، مشتمل بر ………………… ماده و ………………… بند، تنظیم و در تاریخ فوق الذکر به امضای طرفین و شهود رسید و برای طرفین لازم الاجراست.

امضای زوج: …………………

امضای زوجه: …………………

امضای شاهد ۱: ………………… (نام و نام خانوادگی، شماره ملی)

امضای شاهد ۲: ………………… (نام و نام خانوادگی، شماره ملی)

نمونه متن توافق نامه بخشش، بذل یا کاهش مهریه

بخشش، بذل یا کاهش مهریه، عملی حقوقی است که به موجب آن، زوجه با اراده خود، تمام یا قسمتی از مهریه خود را به زوج می بخشد یا از مطالبه آن صرف نظر می کند. این اقدام می تواند بلاعوض یا در قبال امر دیگری (مانند طلاق) صورت پذیرد.

موارد استفاده:

این توافق نامه زمانی کاربرد دارد که زوجه قصد دارد مهریه خود را به زوج ببخشد. این بخشش می تواند به صورت هبه (بخشش بلاعوض و قابل رجوع تا زمانی که عین بخشیده شده باقی است)، ابراء (ساقط کردن دین زوج به طور قطعی و غیرقابل رجوع)، یا در قالب صلح (دریافت چیزی در مقابل بخشش مهریه، مثلاً در طلاق خلع) صورت گیرد. رایج ترین مورد، بذل مهریه در ازای طلاق است.

نکات کلیدی:

بسیار مهم است که اراده زوجه برای بخشش یا کاهش مهریه، کاملاً صریح، روشن و بدون هرگونه اکراه و اجبار باشد. نوع بخشش (هبه، ابراء، صلح) باید دقیقاً مشخص شود، زیرا آثار حقوقی هر یک متفاوت است. به عنوان مثال، در هبه، زوجه تا زمانی که عین موهوبه باقی است، حق رجوع دارد، مگر اینکه هبه از نوع معوض باشد یا شرایط خاصی فراهم شود. اما در ابراء و صلح، امکان رجوع وجود ندارد. همچنین، اگر بخشش در قبال طلاق باشد، باید این موضوع به وضوح ذکر شود.

نمونه متن ۲: توافق نامه بخشش یا کاهش مهریه

توافق نامه بخشش/کاهش مهریه

این توافق نامه در تاریخ …………………، فی مابین:

آقای/خانم ………………… فرزند ………………… به شماره ملی ………………… صادره از ………………… به نشانی ………………… (که از این پس زوج نامیده می شود)
خانم/آقای ………………… فرزند ………………… به شماره ملی ………………… صادره از ………………… به نشانی ………………… (که از این پس زوجه نامیده می شود)

مطابق مواد ۱۰ و ۲۱۹ قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، به شرح ذیل تنظیم و طرفین ملزم به رعایت مفاد آن می باشند:

ماده ۱: موضوع توافق

موضوع این توافق نامه، بخشش / کاهش مهریه زوجه به میزان / تعداد ………………… (عدد به حروف) از مهریه مندرج در عقدنامه شماره ………………… مورخ …………………، ثبت شده در دفترخانه ازدواج شماره ………………… شهر ………………… می باشد.

ماده ۲: میزان مهریه و بخشش/کاهش

زوجه، خانم …………………، با اقرار به اهلیت کامل و رضایت و اراده شخصی و بدون هیچ گونه اکراه و اجبار، با اختیار تام خود، تعداد ………………… (عدد به حروف) سکه تمام بهار آزادی طرح جدید / مبلغ ………………… (عدد به حروف) ریال وجه نقد / تمام و کمال مهریه خود را به شرح زیر:

در قالب ابراء ذمه زوج: دین مهریه زوج را در خصوص میزان مذکور، ابراء نمود و هرگونه حق مطالبه در خصوص آن را از خود سلب و ساقط نمود. این ابراء غیرقابل رجوع می باشد.
در قالب هبه بلاعوض: به عنوان هبه بلاعوض به زوج بخشید. زوج، آقای …………………، نیز قبول هبه نمود. زوجه حق هرگونه رجوع از این هبه را در آینده از خود ساقط نمود/ این هبه قابل رجوع می باشد (یکی از گزینه ها انتخاب شود).
در قالب صلح: در قبال ………………… (مثلاً دریافت مبلغ ………………… ریال وجه نقد / واگذاری سهم الارث مشخص از ملک ………………… / پذیرش طلاق توافقی از سوی زوج)، با زوج مصالحه نمود و مهریه خود را به میزان مذکور به زوج واگذار کرد. این صلح غیرقابل رجوع می باشد.

بدین ترتیب، مهریه باقیمانده زوجه، پس از این توافق، تعداد ………………… (عدد به حروف) سکه تمام بهار آزادی طرح جدید / مبلغ ………………… (عدد به حروف) ریال وجه نقد خواهد بود.

ماده ۳: اعلام رضایت و اقرار

زوجه اقرار و اذعان می نماید که تمامی مفاد این توافق نامه را مطالعه و با آگاهی کامل از آثار حقوقی آن، اقدام به امضا نموده است.

امضای زوج: …………………

امضای زوجه: …………………

امضای شاهد ۱: ………………… (نام و نام خانوادگی، شماره ملی)

امضای شاهد ۲: ………………… (نام و نام خانوادگی، شماره ملی)

نمونه متن توافق نامه تبدیل یا تهاتر مهریه (مثلاً در قبال مال معین)

گاهی اوقات، زوجین ترجیح می دهند به جای مهریه نقدی یا سکه، مالی مشخص مانند ملک، خودرو، یا سهام را به عنوان مهریه تعیین یا پرداخت کنند. این امر به ویژه در مواردی که زوج توانایی مالی برای تهیه سکه یا وجه نقد را ندارد یا زوجه تمایل به دریافت مال عینی دارد، صورت می گیرد.

موارد استفاده:

این توافق نامه زمانی کاربرد دارد که طرفین قصد دارند نوع مهریه را تغییر دهند. برای مثال، ممکن است مهریه اولیه تعداد معینی سکه باشد و زوجین توافق کنند که به جای آن، یک ملک یا خودرو با ارزش معادل یا مورد توافق، به زوجه منتقل شود. این توافق می تواند پیش از ازدواج، در حین آن، یا در فرآیند طلاق صورت پذیرد.

نکات کلیدی:

در این نوع توافق نامه، توصیف دقیق و کامل مال مورد نظر (اعم از مشخصات ثبتی ملک، شماره موتور و شاسی خودرو، تعداد و نوع سهام و غیره) از اهمیت بالایی برخوردار است. نحوه و زمان انتقال مالکیت (مثلاً از طریق تنظیم سند رسمی در دفترخانه اسناد رسمی)، و همچنین ارزش گذاری مال مورد نظر باید به وضوح مشخص شود. این توافق از نوع «صلح معوض» یا «معاوضه» تلقی می شود و آثار حقوقی مربوط به خود را دارد.

نمونه متن ۳: توافق نامه تبدیل مهریه به مال معین

توافق نامه تبدیل مهریه به مال معین

این توافق نامه در تاریخ …………………، فی مابین:

آقای/خانم ………………… فرزند ………………… به شماره ملی ………………… صادره از ………………… به نشانی ………………… (که از این پس زوج نامیده می شود)
خانم/آقای ………………… فرزند ………………… به شماره ملی ………………… صادره از ………………… به نشانی ………………… (که از این پس زوجه نامیده می شود)

مطابق مواد ۱۰ و ۲۱۹ قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، به شرح ذیل تنظیم و طرفین ملزم به رعایت مفاد آن می باشند:

ماده ۱: موضوع توافق

موضوع این توافق نامه، تبدیل مهریه زوجه، از نوع مندرج در عقدنامه شماره ………………… مورخ …………………، ثبت شده در دفترخانه ازدواج شماره ………………… شهر …………………، به مال معین و مشخص می باشد.

ماده ۲: مهریه اولیه و مال جایگزین

با توافق و رضایت کامل طرفین، مهریه مذکور به شرح زیر تبدیل می شود:

زوج، آقای …………………، متعهد می گردد در قبال تمام و کمال مهریه زوجه، مال معین زیر را به ایشان منتقل نماید و زوجه، خانم …………………، نیز با اطلاع کامل از اوصاف و ارزش مال مذکور، آن را به عنوان مهریه خود قبول می نماید.

مشخصات مال معین: (مثلاً ملک، خودرو، سهام)

نوع مال: ………………… (مثلاً یک واحد آپارتمان / یک دستگاه خودرو سواری / تعداد ………………… سهم از شرکت …………………)
آدرس/مکان/مشخصات ثبتی ملک: ………………… (پلاک ثبتی ………………… فرعی از ………………… اصلی، بخش …………………، به مساحت ………………… متر مربع، واقع در …………………)
مشخصات خودرو: مدل …………………، رنگ …………………، شماره موتور …………………، شماره شاسی …………………، شماره پلاک …………………
مشخصات سهام: تعداد ………………… سهم عادی/ممتاز شرکت …………………، به شماره ثبت …………………، کد بورسی …………………
ارزش توافقی مال: طرفین ارزش این مال را معادل ………………… (عدد به حروف) ریال / تعداد ………………… (عدد به حروف) سکه تمام بهار آزادی طرح جدید برآورد می کنند.

ماده ۳: نحوه و زمان انتقال مالکیت

زوج متعهد می گردد ظرف مدت ………………… روز کاری از تاریخ امضای این توافق نامه، کلیه اقدامات لازم جهت انتقال رسمی مالکیت مال مذکور (ذکر شده در ماده ۲) را به نام زوجه انجام دهد. این انتقال مالکیت در دفترخانه اسناد رسمی شماره ………………… شهر ………………… و با حضور طرفین صورت خواهد پذیرفت. کلیه هزینه های مربوط به انتقال سند (مالیات، عوارض، حق الثبت و …) بر عهده زوج / زوجه / به تساوی بر عهده طرفین (گزینه مورد نظر انتخاب شود) می باشد.

ماده ۴: اعلام رضایت و اقرار

طرفین اقرار می نمایند که تمامی مفاد این توافق نامه را مطالعه و با آگاهی کامل از آثار حقوقی آن، اقدام به امضا نموده و هیچ گونه ادعای متقابل در خصوص مهریه اصلی یا مال جایگزین نخواهند داشت.

امضای زوج: …………………

امضای زوجه: …………………

امضای شاهد ۱: ………………… (نام و نام خانوادگی، شماره ملی)

امضای شاهد ۲: ………………… (نام و نام خانوادگی، شماره ملی)

نمونه بند مهریه در توافق نامه طلاق توافقی

طلاق توافقی یکی از انواع طلاق است که در آن، زوجین بر سر تمامی مسائل مربوط به جدایی، از جمله مهریه، نفقه، حضانت فرزندان، اجرت المثل و جهیزیه، به تفاهم می رسند. بند مربوط به مهریه در این نوع توافق نامه، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

موارد استفاده:

این بند به طور خاص در توافق نامه طلاق توافقی مورد استفاده قرار می گیرد و به صورت جزئی به تعیین تکلیف مهریه می پردازد. این تعیین تکلیف می تواند شامل بذل تمام یا قسمتی از مهریه از سوی زوجه، دریافت مهریه به صورت یکجا، تقسیط آن، یا تبدیل مهریه به مال دیگری باشد.

نکات کلیدی:

میزان دقیق مهریه پرداختی یا بذل شده باید به روشنی ذکر شود. اگر زوجه قسمتی از مهریه را بذل می کند، باید به صراحت اشاره شود که در قبال چه چیزی (معمولاً در قبال طلاق) این بذل صورت می گیرد. همچنین، باید مشخص شود که آیا زوجه حق مطالبه مابقی مهریه را از خود ساقط می کند یا خیر. شرایط پرداخت (یکجا، اقساطی، به صورت مال معین) نیز باید با جزئیات کامل درج گردد. تاکید بر اینکه زوجه با این توافق دیگر هیچ گونه حق و ادعایی در خصوص مهریه نخواهد داشت، ضروری است.

نمونه متن ۴: بند مربوط به مهریه در توافق نامه طلاق توافقی

بند مربوط به مهریه در توافق نامه طلاق توافقی

این توافق نامه در تاریخ …………………، فی مابین:

آقای ………………… فرزند ………………… به شماره ملی ………………… صادره از ………………… به نشانی ………………… (که از این پس زوج نامیده می شود)
خانم ………………… فرزند ………………… به شماره ملی ………………… صادره از ………………… به نشانی ………………… (که از این پس زوجه نامیده می شود)

جهت تنظیم بند مهریه در توافق نامه طلاق توافقی به شرح ذیل توافق و اقرار نمودند:

ماده الف: مهریه زوجه

مهریه زوجه، خانم …………………، طبق عقدنامه شماره ………………… مورخ …………………، تعداد ………………… (عدد به حروف) سکه تمام بهار آزادی طرح جدید / مبلغ ………………… (عدد به حروف) ریال وجه نقد می باشد. زوجه در قبال بذل / پرداخت / تقسیط مهریه به شرح زیر، با طلاق توافقی موافقت نمود.

گزینه ۱ (بذل/بخشش): زوجه با اراده آزاد و کامل و بدون هیچ گونه اکراه و اجبار، با اسقاط کافه خیارات و حق رجوع، تعداد ………………… (عدد به حروف) سکه از مهریه خود / تمام مهریه خود را به زوج بذل / ابراء نموده است. زوج نیز قبول بذل / ابراء را اعلام می دارد. بدین ترتیب، زوجه هیچ گونه حق و ادعایی در خصوص مهریه بذل شده/ابراء شده نخواهد داشت.
گزینه ۲ (دریافت نقدی): زوج متعهد می گردد مبلغ ………………… (عدد به حروف) ریال وجه نقد / تعداد ………………… (عدد به حروف) سکه تمام بهار آزادی طرح جدید را در تاریخ ………………… به صورت یکجا و نقداً / از طریق واریز به شماره حساب ………………… نزد بانک ………………… متعلق به زوجه، به عنوان تمام و کمال مهریه زوجه پرداخت نماید. زوجه با دریافت مبلغ/سکه مذکور، اقرار به دریافت کامل مهریه نموده و هرگونه حق و ادعای دیگری در خصوص مهریه را از خود سلب و ساقط می نماید.
گزینه ۳ (تقسیط): زوج متعهد می گردد مبلغ ………………… (عدد به حروف) ریال وجه نقد / تعداد ………………… (عدد به حروف) سکه تمام بهار آزادی طرح جدید را به عنوان تمام و کمال مهریه زوجه، طی ………………… (عدد به حروف) قسط ماهانه، هر قسط به مبلغ ………………… (عدد به حروف) ریال / تعداد ………………… (عدد به حروف) سکه، در روز ………………… هر ماه، با شروع از تاریخ ………………… واریز به شماره حساب ………………… نزد بانک ………………… متعلق به زوجه پرداخت نماید. در صورت عدم پرداخت هر قسط در سررسید مقرر، زوجه حق توقیف اموال زوج و اعمال کلیه حقوق قانونی خود را خواهد داشت.
گزینه ۴ (تبدیل به مال معین): زوج متعهد می گردد مال معین زیر را (با ذکر دقیق مشخصات مال: مانند یک واحد آپارتمان با پلاک ثبتی …………………، یا یک دستگاه خودرو مدل ………………… با شماره پلاک …………………) در تاریخ ………………… به عنوان تمام و کمال مهریه زوجه به نام ایشان منتقل نماید. زوجه با دریافت مال مذکور، اقرار به دریافت کامل مهریه نموده و هرگونه حق و ادعای دیگری در خصوص مهریه را از خود سلب و ساقط می نماید.

زوجین اقرار نمودند که در خصوص مهریه هیچ گونه ابهام یا ادعای دیگری ندارند و تمامی حقوق مالی و غیرمالی مربوط به مهریه طبق این توافق تعیین تکلیف شده است.

الزامات و نکات ضروری در تنظیم توافق نامه مهریه

تنظیم یک توافق نامه مهریه معتبر و قابل اجرا، مستلزم رعایت برخی الزامات و نکات کلیدی است. عدم توجه به این موارد می تواند اعتبار سند را زیر سوال برده و در آینده به بروز مشکلات حقوقی منجر شود.

مشخصات کامل و دقیق طرفین

یکی از اساسی ترین الزامات، درج اطلاعات هویتی کامل و دقیق زوجین است. این اطلاعات شامل نام و نام خانوادگی، نام پدر، شماره ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد و نشانی دقیق محل اقامت می باشد. اطمینان از صحت این اطلاعات، هویت طرفین را به صورت unambiguous مشخص می کند.

صراحت و وضوح در بیان مفاد توافق (پرهیز از ابهام)

متن توافق نامه باید به گونه ای روشن و صریح تنظیم شود که هیچ گونه ابهامی در خصوص اراده طرفین و مفاد توافق وجود نداشته باشد. استفاده از واژگان دقیق حقوقی و پرهیز از جملات دوپهلو یا کلی، از اهمیت بالایی برخوردار است. برای مثال، اگر منظور بخشش است، باید دقیقاً نوع بخشش (ابراء، هبه، صلح) و میزان آن مشخص شود.

ذکر تاریخ دقیق تنظیم توافق نامه

تاریخ تنظیم توافق نامه از اهمیت حقوقی بالایی برخوردار است، زیرا می تواند در تعیین اعتبار زمانی و ترتیب وقوع رویدادهای حقوقی مؤثر باشد. بنابراین، درج روز، ماه و سال تنظیم سند به صورت دقیق الزامی است.

امضاهای طرفین و شهود (تأکید بر اهمیت شاهد)

امضای زوجین در ذیل توافق نامه، به منزله تأیید و پذیرش مفاد آن است. علاوه بر امضای طرفین، حضور و امضای حداقل دو شاهد عاقل و بالغ نیز به شدت توصیه می شود. شهادت شهود، به ویژه در توافق نامه های عادی (دست نویس)، می تواند در صورت بروز اختلاف، اثبات صحت و اعتبار سند را تسهیل کند و بر جنبه اثباتی آن می افزاید. اگرچه قانون لزوماً امضای شاهد را شرط صحت هر توافق نامه ای نمی داند، اما در محاکم قضایی، اسناد دارای امضای شاهد از قوت اثباتی بیشتری برخوردارند.

درج مهر و اثر انگشت (در صورت لزوم)

درج مهر و اثر انگشت، به خصوص برای افرادی که سواد کمتری دارند یا برای افزایش اطمینان از صحت انتساب سند، می تواند مفید باشد. اگرچه این اقدام در تمام موارد الزامی نیست، اما در برخی توافقات و برای جلوگیری از هرگونه تردید یا انکار امضا، می تواند به عنوان یک تأییدیه اضافی عمل کند.

اعتبار حقوقی توافق نامه دست نویس و رسمی

توافق نامه های مهریه می توانند به صورت عادی (دست نویس) یا رسمی تنظیم شوند. هر دو نوع، در صورت رعایت شرایط صحت معاملات، دارای اعتبار حقوقی هستند:

توافق نامه عادی: سندی است که توسط خود طرفین یا وکیل آن ها تنظیم و امضا می شود. این اسناد معتبرند اما اثبات صحت و انتساب آن ها به امضاکنندگان در صورت انکار یا تردید، بر عهده مدعی است.
توافق نامه رسمی: سندی است که در دفاتر اسناد رسمی و مطابق تشریفات قانونی تنظیم می شود. این اسناد دارای اعتبار اثباتی بالاتری هستند و مفاد آن ها (به جز در صورت اثبات جعل) قابل انکار و تردید نیست.

نیاز به ثبت در دفترخانه اسناد رسمی (در چه مواردی توصیه می شود؟)

گرچه توافق نامه های عادی مهریه در بسیاری از موارد معتبرند، اما ثبت توافق نامه در دفترخانه اسناد رسمی قویاً توصیه می شود، به ویژه در موارد زیر:

زمانی که مهریه به مال غیرمنقول (ملک) تبدیل می شود.
زمانی که زوجه تمام یا قسمت عمده ای از مهریه خود را بذل یا ابراء می کند.
زمانی که توافق بر تقسیط مهریه برای مدت طولانی صورت می گیرد و طرفین خواستار ضمانت اجرای قوی تر هستند.
زمانی که زوجین در معرض طلاق هستند و قصد دارند تکلیف مهریه را به صورت قطعی مشخص کنند.

ثبت رسمی سند، از نظر اثباتی بسیار قوی تر عمل می کند و از بروز بسیاری از اختلافات و نیاز به اثبات در محاکم جلوگیری می نماید.

اعتبار قانونی و شرایط صحت توافق نامه مهریه

برای اینکه یک توافق نامه مهریه از اعتبار قانونی لازم برخوردار باشد و آثار حقوقی مورد انتظار را به دنبال داشته باشد، باید شرایط صحت معاملات را که در قانون مدنی ذکر شده است، دارا باشد. عدم رعایت هر یک از این شرایط می تواند منجر به بطلان یا عدم نفوذ توافق نامه شود.

اراده آزاد و رضایت کامل طرفین (عدم اکراه و اجبار)

یکی از مهم ترین شرایط، وجود قصد انشا و رضایت کامل و آزاد طرفین است. یعنی هر دو طرف (زوج و زوجه) باید با اراده ای مستقل و بدون هیچ گونه فشار، تهدید، اکراه یا اجبار، به مفاد توافق نامه رضایت داده و آن را امضا کرده باشند. هر توافقی که تحت اکراه یا اجبار صورت گیرد، از نظر قانونی فاقد اعتبار است و شخص اکراه شده می تواند پس از رفع اکراه، آن را تنفیذ یا رد کند.

اهلیت طرفین (عاقل، بالغ، رشید)

طرفین توافق نامه باید دارای اهلیت قانونی باشند. اهلیت شامل سه عنصر اصلی است:

بلوغ: رسیدن به سن قانونی بلوغ (برای دختران ۹ سال تمام قمری و برای پسران ۱۵ سال تمام قمری). البته برای انجام معاملات مالی، علاوه بر بلوغ، رشد نیز شرط است.
عقل: طرفین نباید مجنون یا سفیه باشند. افراد مجنون به کلی فاقد اراده و سفیه فاقد قدرت تشخیص در امور مالی هستند.
رشد: توانایی اداره اموال و تشخیص مصلحت مالی خود را داشته باشند. افراد زیر ۱۸ سال معمولاً برای انجام معاملات مالی نیاز به اذن ولی یا قیم دارند، مگر اینکه رشد آن ها در دادگاه احراز شده باشد.

بنابراین، برای تنظیم توافق نامه مهریه، هر دو طرف باید عاقل، بالغ و رشید باشند.

مشروعیت جهت معامله

جهت معامله، یعنی هدف و انگیزه اصلی طرفین از انجام توافق، باید مشروع و قانونی باشد. اگر هدف از تنظیم توافق نامه مهریه، انجام کاری غیرقانونی، غیرشرعی یا خلاف اخلاق حسنه باشد، آن توافق نامه باطل خواهد بود. مثلاً توافقی که برای فریب اشخاص ثالث یا فرار از دین تنظیم شود، فاقد اعتبار است.

عدم مخالفت با قوانین آمره و نظم عمومی

مفاد توافق نامه نباید با قوانین آمره (قوانینی که نمی توان خلاف آن ها توافق کرد) و نظم عمومی جامعه مغایرت داشته باشد. قوانین آمره معمولاً به حفظ مصالح عمومی جامعه یا حمایت از حقوق اساسی افراد می پردازند. به عنوان مثال، توافقی که حقوق بنیادین زوجه را به طور کامل نادیده بگیرد و او را از تمام حقوق مالی خود محروم کند، ممکن است از نظر قانون باطل تلقی شود.

تبعات حقوقی عدم رعایت شرایط صحت

عدم رعایت هر یک از شرایط فوق، می تواند منجر به بطلان یا عدم نفوذ توافق نامه شود. تفاوت بطلان و عدم نفوذ در این است که:

بطلان: توافق از ابتدا فاقد هرگونه اثر حقوقی است و هیچ تعهدی ایجاد نمی کند (مانند توافق با شخص مجنون یا توافق با جهت نامشروع).
عدم نفوذ: توافق در لحظه انعقاد معتبر نیست، اما با تأیید بعدی شخص ذی نفع می تواند معتبر شود (مانند توافقی که تحت اکراه صورت گرفته و بعداً شخص آن را تنفیذ کند).

در هر صورت، توافق نامه ای که شرایط صحت را نداشته باشد، نمی تواند به عنوان یک سند معتبر در مراجع قضایی مورد استناد قرار گیرد و آثار حقوقی مورد نظر طرفین را به همراه نخواهد داشت.

اشتباهات رایج در تنظیم توافق نامه های مهریه و راه های پیشگیری

با توجه به اهمیت حقوقی توافق نامه های مهریه، بروز هرگونه اشتباه در تنظیم آن ها می تواند تبعات جبران ناپذیری برای طرفین به همراه داشته باشد. آگاهی از اشتباهات رایج و راه های پیشگیری از آن ها، امری حیاتی است.

ابهام در متن توافق نامه

یکی از شایع ترین اشتباهات، نگارش متن به صورت مبهم و غیرواضح است. جملات پیچیده، استفاده نادرست از اصطلاحات حقوقی، یا عدم وضوح در بیان اراده طرفین، می تواند منجر به برداشت های متفاوت و در نتیجه بروز اختلافات در آینده شود.

راه پیشگیری: متن باید با زبانی ساده، صریح و بدون ابهام نوشته شود. استفاده از واژگان حقوقی دقیق و توضیح مفاهیم پیچیده برای افراد غیرحقوقی، ضروری است. پیش از امضا، هر دو طرف باید متن را به دقت مطالعه کرده و از فهم کامل آن اطمینان حاصل کنند.

عدم ذکر جزئیات لازم (مثل ضمانت اجرا)

گاه طرفین توافقاتی کلی می کنند، اما از ذکر جزئیات مهمی مانند زمان دقیق پرداخت، نحوه پرداخت، یا ضمانت اجرای عدم انجام تعهد، غافل می شوند. به عنوان مثال، در توافق نامه تقسیط مهریه، اگر ضمانت اجرایی برای عدم پرداخت اقساط پیش بینی نشود، زوجه در صورت عدم ایفای تعهد زوج، با مشکلات حقوقی مواجه خواهد شد.

راه پیشگیری: تمامی جزئیات مربوط به تعهدات، زمان بندی، نحوه اجرا و ضمانت اجراها باید به صورت کامل و دقیق در متن توافق نامه درج شود. پیش بینی ضمانت اجرا برای هر تعهد، قوت اجرایی توافق نامه را به شکل قابل توجهی افزایش می دهد.

عدم اطلاع از عواقب قانونی برخی مفاد

ممکن است طرفین بدون آگاهی از آثار حقوقی برخی عبارات یا مفاد، آن ها را در توافق نامه درج کنند. به عنوان مثال، تفاوت بین «ابراء مهریه»، «هبه مهریه» و «صلح مهریه» از نظر حقوقی بسیار حائز اهمیت است، اما ممکن است افراد عادی از این تفاوت ها بی اطلاع باشند و به اشتباه از عبارتی استفاده کنند که نتیجه مطلوب آن ها را در پی نداشته باشد.

راه پیشگیری: قبل از تنظیم و امضای توافق نامه، از یک وکیل یا مشاور حقوقی متخصص در امور خانواده مشورت بگیرید. وکیل می تواند آثار حقوقی هر بند و هر واژه را برای شما تبیین کرده و اطمینان حاصل کند که توافق نامه منطبق با اراده واقعی و منافع شما تنظیم شده است.

فقدان امضا یا شهود معتبر

عدم وجود امضای یکی از طرفین، یا عدم حضور شهود معتبر (به ویژه در توافق نامه های عادی)، می تواند در آینده اثبات صحت سند را دشوار سازد.

راه پیشگیری: اطمینان حاصل کنید که هر دو طرف توافق نامه را امضا کرده اند. در صورت امکان، از حضور حداقل دو شاهد معتبر (افراد عاقل، بالغ و غیرذی نفع) در زمان امضا و اخذ امضای آن ها در ذیل توافق نامه اطمینان حاصل کنید. ثبت سند در دفترخانه اسناد رسمی نیز راهکاری برای رفع این نگرانی است.

تنظیم توافق نامه تحت فشار یا تهدید

هر توافقی که تحت اکراه، اجبار یا تهدید تنظیم شود، از نظر حقوقی باطل یا غیرنافذ است. این بدان معناست که اگر زوجه تحت فشار روانی یا فیزیکی مهریه خود را ببخشد، این بخشش فاقد اعتبار قانونی است و وی می تواند آن را ابطال کند.

راه پیشگیری: طرفین باید با اراده ای کاملاً آزاد و رضایت قلبی اقدام به تنظیم و امضای توافق نامه کنند. هرگونه اثبات اکراه یا اجبار، می تواند کل توافق را باطل کند. در صورت وجود چنین شرایطی، از امضای سند خودداری کرده و فوراً به مراجع قانونی مراجعه نمایید.

برای تنظیم یک توافق نامه مهریه مطمئن و قانونی، همواره توصیه می شود از راهنمایی و تخصص وکلا و مشاوران حقوقی بهره مند شوید تا از بروز اشتباهات رایج پیشگیری کرده و از حفظ حقوق خود اطمینان حاصل کنید.

نتیجه گیری

توافق نامه های مهریه، از ابزارهای حقوقی کارآمد برای مدیریت و تعیین تکلیف مهریه در طول زندگی مشترک و حتی در فرآیند طلاق هستند. این اسناد، چه در قالب تقسیط، بخشش، تبدیل یا هر تعدیل دیگری در مهریه، نقش مهمی در شفاف سازی روابط مالی زوجین و پیشگیری از اختلافات ایفا می کنند. تنظیم صحیح و دقیق این توافق نامه ها، با رعایت اصول حقوقی مانند اراده آزاد، اهلیت طرفین و عدم ابهام در مفاد، تضمین کننده اعتبار و قابلیت اجرای آن هاست.

همانطور که ملاحظه شد، هر یک از انواع نمونه متن توافق نامه مهریه نیازمند توجه به جزئیات و ظرایف حقوقی خاص خود است. از تقسیط مهریه تا بخشش آن یا تبدیل به مال معین، هر گام باید با آگاهی کامل از تبعات قانونی و با هدف ایجاد یک سند محکم و غیرقابل خدشه برداشته شود. با توجه به پیچیدگی های مسائل حقوقی خانواده و لزوم حفظ حقوق هر دو طرف، همواره توصیه مؤکد می شود که قبل از تنظیم و امضای هرگونه توافق نامه مربوط به مهریه، از مشاوره و راهنمایی متخصصان حقوقی و وکلای خانواده بهره مند شوید. این اقدام نه تنها از بروز اشتباهات رایج جلوگیری می کند، بلکه اطمینان خاطر بیشتری را برای زوجین به ارمغان می آورد و آینده ای روشن تر و کم چالش تر را برای آن ها رقم می زند.

گروه مطلب :

شهریور 28, 1404

خواندن این مطلب 22 دقیقه زمان میبرد

نمایش بیشتر