مدارک لازم برای اثبات زوجیت
اثبات رابطه زوجیت، به خصوص در مواردی که ثبت رسمی نشده است، فرآیندی حقوقی است که برای احقاق حقوق مالی و غیرمالی ناشی از عقد نکاح ضروری می باشد. برای این منظور، جمع آوری و ارائه مدارک لازم برای اثبات زوجیت به مراجع قضایی از اهمیت بالایی برخوردار است. این مدارک می تواند شامل اسناد کتبی، شهادت شهود، اقرار، و امارات و قراین قضایی باشد که هر یک نقش مهمی در اثبات دعوا ایفا می کنند.
در نظام حقوقی ایران، عقد نکاح، چه دائم و چه موقت، بنیان خانواده و روابط زوجین را تشکیل می دهد و آثار حقوقی متعددی از جمله مهریه، نفقه، ارث، و حضانت فرزند بر آن مترتب است. با این حال، در برخی مواقع، به دلایل گوناگون، این رابطه حقوقی به صورت رسمی در دفاتر ثبت ازدواج به ثبت نمی رسد. عدم ثبت رسمی، می تواند در آینده چالش های جدی برای طرفین، به ویژه در مواجهه با انکار رابطه زوجیت از سوی یکی از طرفین، فوت همسر، یا مسائل مربوط به ارث و حقوق فرزندان، ایجاد کند. این وضعیت، افراد را ناگزیر به طرح دعوای اثبات زوجیت در محاکم قضایی می سازد تا از این طریق، موجودیت رابطه زناشویی خود را به صورت قانونی تثبیت کنند.
مقاله حاضر با هدف ارائه یک راهنمای جامع و تخصصی، به بررسی ابعاد مختلف دعوای اثبات زوجیت و معرفی کامل مدارک لازم برای اثبات زوجیت می پردازد. در ادامه، ضمن تبیین مفهوم حقوقی اثبات زوجیت، به تحلیل دقیق هر یک از ادله اثبات دعوا در قانون مدنی، شرایط و نحوه ارائه آن ها به دادگاه، نکات حقوقی مهم در انواع مختلف اثبات زوجیت (دائم، موقت، پس از فوت) و مراحل اقامه دعوا خواهیم پرداخت. همچنین، به بررسی مرجع صالح برای رسیدگی، هزینه های دادرسی و مدت زمان تقریبی پرونده پرداخته خواهد شد تا مخاطبان بتوانند با دیدی بازتر و آگاهانه تر، مسیر حقوقی خود را طی کنند. امید است این اطلاعات، راهگشای افرادی باشد که در پی احقاق حقوق خود از طریق اثبات قانونی رابطه زوجیت هستند.
اهمیت و مفهوم حقوقی اثبات زوجیت
اثبات زوجیت یک فرآیند قضایی است که در آن، زن یا مردی که مدعی وجود رابطه همسری با دیگری است، با ارائه دلایل و مستندات قانونی، این ادعا را در محاکم قضایی به اثبات می رساند. مطابق با ماده ۹۹۳ قانون مدنی ایران، ثبت واقعه ازدواج، اعم از دائم و موقت، از جمله اموری است که باید مطابق با نظامات مخصوص در دفاتر ثبت احوال صورت پذیرد. این الزام قانونی، به منظور حفظ حقوق زوجین و فرزندان و جلوگیری از بروز اختلافات آتی وضع شده است. قانونگذار با هدف ایجاد شفافیت و رسمیت بخشیدن به یکی از اساسی ترین نهادهای اجتماعی، ثبت ازدواج را تکلیف دانسته است تا از تضییع حقوق طرفین در مواقع بحرانی پیشگیری شود.
در صورتی که به هر دلیلی، عقد نکاح به صورت رسمی ثبت نشده باشد، ممکن است در آینده، زوج یا زوجه برای بهره مندی از حقوق قانونی خود با مشکل مواجه شوند. این امر می تواند شامل مطالبه مهریه، نفقه ایام گذشته و حال، اجرت المثل ایام زوجیت، حضانت و ملاقات فرزندان، تعیین سهم الارث پس از فوت همسر، یا حتی اثبات نسب فرزند باشد. در چنین مواردی، طرح دعوای اثبات زوجیت در دادگاه خانواده، تنها راه قانونی برای احقاق این حقوق است. عدم وجود سند رسمی، به معنای عدم وجود رابطه زوجیت نیست، بلکه به معنای فقدان دلیل رسمی و معتبر برای اثبات آن است که با ارائه سایر دلایل و مستندات حقوقی، قابل جبران خواهد بود.
اثبات زوجیت، صرفاً به معنای اثبات وقوع یک واقعه طبیعی نیست، بلکه هدف از آن، اثبات یک رابطه حقوقی است که قانون برای آن آثار مشخصی قائل شده است. دادگاه با بررسی ادله و مستندات ارائه شده، در صورت احراز وقوع عقد نکاح، حکم بر اثبات زوجیت صادر می کند که این حکم مبنای ثبت رسمی واقعه ازدواج و بهره مندی از تمامی حقوق و تکالیف ناشی از آن خواهد بود. این فرآیند حقوقی، تضمین کننده امنیت حقوقی و اجتماعی افرادی است که به هر دلیل، نتوانسته اند ازدواج خود را به صورت رسمی ثبت کنند.
مخاطبان دعوای اثبات زوجیت چه کسانی هستند؟
دعوای اثبات زوجیت، عمدتاً توسط افرادی مطرح می شود که در شرایط حقوقی خاصی قرار گرفته اند و نیاز به شناسایی رسمی رابطه زناشویی خود دارند. شناخت این گروه ها به درک بهتر ضرورت این دعوا کمک می کند و نشان می دهد که این مسئله چه گستردگی اجتماعی و حقوقی دارد:
- زن یا مردی که ازدواجشان (دائم یا موقت) به صورت رسمی ثبت نشده است: این گروه، شایع ترین مخاطبان دعوای اثبات زوجیت هستند. در بسیاری از مواقع، به دلایل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی یا حتی عمدی، زوجین از ثبت رسمی ازدواج خودداری می کنند که در آینده، می تواند به چالش های جدی منجر شود. گاهی اوقات این عدم ثبت، با انکار رابطه از سوی یکی از طرفین همراه می شود.
- همسر بازمانده (معمولاً زوجه) که پس از فوت همسر خود، با انکار وراث متوفی یا عدم وجود سند رسمی ازدواج مواجه شده و برای مطالبه مهریه، سهم الارث یا سایر حقوق قانونی خود نیاز به اثبات زوجیت دارد: فوت یکی از زوجین می تواند زمینه ساز انکار رابطه از سوی وراث شود که این امر، بازمانده را از حقوق قانونی خود محروم می کند. اثبات زوجیت در این حالت برای احقاق حقوق مالی از جمله ارث، مهریه و نفقه معوقه ضروری است.
- زنانی که به دلیل عدم ثبت رسمی ازدواج، در مطالبه حقوق مالی مانند نفقه، مهریه یا حضانت فرزند با مشکل روبه رو شده اند: بدون سند رسمی ازدواج، پیگیری حقوقی مطالبه نفقه، مهریه یا حتی تعیین تکلیف حضانت فرزندان مشترک، با موانع جدی روبه رو می شود. اثبات زوجیت، پیش نیاز این دعاوی است.
- افرادی که رابطه زوجیت آن ها به هر دلیلی از سوی طرف مقابل انکار شده است: در مواردی که یکی از طرفین، به صورت عمدی یا غیرعمدی، وجود رابطه زوجیت را انکار می کند، طرف دیگر برای حفظ حیثیت و احقاق حقوق خود، ناچار به طرح این دعوا می شود.
- اتباع خارجی که در ایران ازدواج کرده اند و برای امور حقوقی و ثبتی خود در ایران یا کشور متبوعشان، نیاز به اثبات رسمی این رابطه دارند: ازدواج اتباع خارجی در ایران، به ویژه اگر با یک تبعه ایرانی باشد، نیازمند رعایت مقررات خاصی است. در صورت عدم ثبت رسمی، این افراد برای دریافت ویزا، اقامت، یا ثبت ازدواج در کشور خود، ممکن است با مشکل مواجه شوند.
- والدینی که برای اثبات نسب فرزند خود در مواردی که ازدواج آن ها ثبت نشده، نیاز به اثبات زوجیت دارند: احراز نسب فرزند، ارتباط مستقیمی با رابطه زوجیت والدین دارد. در صورت عدم ثبت ازدواج، اثبات زوجیت برای دریافت شناسنامه فرزند و تثبیت قانونی رابطه پدر و فرزندی/مادری و فرزندی حیاتی است.
جامع ترین لیست مدارک لازم برای اثبات زوجیت
برای طرح موفقیت آمیز دعوای اثبات زوجیت، جمع آوری و ارائه مدارک لازم برای اثبات زوجیت به دادگاه از اهمیت حیاتی برخوردار است. این مدارک را می توان به چند دسته اصلی تقسیم کرد که هر یک نقش مکمل و تقویتی برای دیگری ایفا می کنند. هرچه مجموعه دلایل و مدارک ارائه شده جامع تر و مستندتر باشد، شانس موفقیت در پرونده بیشتر خواهد بود.
مدارک هویتی خواهان و خوانده
اولین گام در تشکیل پرونده، ارائه مدارک شناسایی معتبر است. این مدارک برای احراز هویت طرفین و اطمینان از اهلیت آن ها برای طرح دعوا و دفاع، ضروری می باشند. همچنین، اطلاعات موجود در این اسناد می تواند در مراحل بعدی پرونده، مانند استعلام از ثبت احوال، مورد استفاده قرار گیرد:
- اصل و کپی شناسنامه: شناسنامه کامل خواهان و خوانده (در صورت دسترسی) برای احراز هویت، سن قانونی (بلوغ و رشد)، وضعیت تأهل قبلی (مانند طلاق یا فوت همسر سابق) و سوابق ازدواج. ضروری است که تمامی صفحات شناسنامه به دقت بررسی و ارائه شود.
- اصل و کپی کارت ملی: برای تأیید هویت و کد ملی طرفین. کارت ملی اطلاعات مهمی برای سیستم قضایی فراهم می آورد.
- گواهی فوت زوج یا زوجه: در صورتی که دعوای اثبات زوجیت پس از فوت یکی از طرفین مطرح شده باشد، ارائه گواهی فوت برای اثبات فوت و طرفیت دعوا علیه ورثه متوفی الزامی است.
- گذرنامه و مدارک اقامتی: برای اتباع خارجی، ارائه گذرنامه معتبر و مدارک اقامتی قانونی (مانند پروانه اقامت یا کارت آمایش) برای احراز هویت و وضعیت قانونی آن ها در کشور، الزامی است.
ادله اثبات عقد نکاح بر اساس قانون مدنی
مطابق با ماده ۱۲۵۸ قانون مدنی، ادله اثبات دعوا شامل اقرار، اسناد کتبی، شهادت، امارات و قسم است که هر یک می توانند در اثبات زوجیت مورد استناد قرار گیرند. شناخت دقیق هر یک از این ادله و نحوه ارائه آن ها، کلید موفقیت در پرونده است.
اقرار
اقرار به معنای اعلام صریح و بی قید و شرط یکی از طرفین به وجود رابطه زوجیت با دیگری است و از قوی ترین دلایل اثباتی محسوب می شود، چرا که فرد علیه خود اذعان می کند. اقرار می تواند به دو صورت صریح یا ضمنی باشد:
- اقرار صریح و رسمی: اقراری که در دادگاه در حضور قاضی و در صورت جلسه رسمی قید شود، یا در یک سند رسمی مانند اقرارنامه تنظیم شده در دفترخانه اسناد رسمی صورت گرفته باشد. اقرار رسمی، بار اثباتی بسیار بالایی دارد.
- اقرار ضمنی: ممکن است اقرار به صورت ضمنی و از طریق رفتار یا گفتار غیرمستقیم طرف مقابل قابل اثبات باشد. برای مثال، معرفی یکدیگر به عنوان همسر در مجامع عمومی، امضای مشترک اسناد، یا مکاتبات و پیام هایی که صراحتاً به رابطه زوجیت اشاره دارند. اگرچه اقرار ضمنی به قوت اقرار صریح نیست، اما می تواند به عنوان اماره ای قوی مورد توجه قرار گیرد.
نکته حقوقی حائز اهمیت در مورد اقرار این است که طبق رویه قضایی و مطابق نظریه اداره حقوقی قوه قضائیه، اقرار به زوجیت محمول بر زوجیت دائم است و عدم تعیین مهریه نیز می تواند قرینه ای بر اثبات دائمی بودن ازدواج تلقی شود، مگر خلاف آن ثابت گردد. اهلیت اقرارکننده (بلوغ، عقل و اختیار) نیز شرط صحت اقرار است.
اسناد کتبی
اسناد کتبی، اعم از رسمی و عادی، می توانند دلیل محکمی بر اثبات زوجیت باشند. قدرت اثباتی اسناد رسمی بالاتر از اسناد عادی است.
- سند رسمی ازدواج: قوی ترین مدرک است. حتی در صورت وجود و انکار یا مفقودی، استعلام از دفترخانه ثبت ازدواج می تواند اصالت آن را تأیید کند. این سند به خودی خود اثبات کننده زوجیت است و معمولاً نیاز به ادله دیگری ندارد.
- عقدنامه غیررسمی یا محلی (شرعی): در صورت وجود یک عقدنامه عادی که به امضای طرفین و شهود رسیده باشد، می تواند به عنوان مدرک اثباتی در دادگاه مورد بررسی قرار گیرد. اعتبار این اسناد بسته به شرایط و دلایل دیگر پرونده متفاوت است و ممکن است نیاز به تأیید اصالت امضاها و شهود داشته باشد.
- دست نوشته، اقرارنامه عادی یا هرگونه مدرک مکتوب: هر نوع مدرک مکتوب با امضای طرفین که دال بر وجود رابطه زوجیت باشد (مانند توافق نامه ها، نامه ها، صورت جلسات عرفی، رسید پرداخت مهریه یا نفقه). این مدارک می توانند به عنوان اماره یا دلیل تکمیلی ارائه شوند.
- تعهدنامه پرداخت مهریه یا نفقه: در صورتی که زوج متعهد به پرداخت مهریه یا نفقه به صورت مکتوب شده باشد، این اسناد نیز می توانند مؤید رابطه زوجیت باشند، حتی اگر سند رسمی ازدواج وجود نداشته باشد.
- اسناد پزشکی: در برخی موارد، مانند وجود گواهی پزشکی مبنی بر بارداری زوجه، یا سوابق درمانی مشترک که زوجین یکدیگر را همسر معرفی کرده اند، می تواند به عنوان دلیل مؤید زوجیت ارائه شود.
شهادت شهود
شهادت افرادی که از وقوع عقد نکاح و رابطه زوجیت طرفین مطلع هستند، یکی از دلایل مهم اثبات زوجیت است. اعتبار این شهادت منوط به رعایت شرایط قانونی است.
- شرایط قانونی شهود: شهود باید دارای شرایطی همچون بلوغ، عقل، عدالت، ایمان (در مواردی)، عدم ذینفع بودن در دعوا، و عدم خصومت با طرفین باشند. شهادت افرادی که این شرایط را نداشته باشند، مورد قبول دادگاه قرار نمی گیرد.
- تعداد شهود لازم: مطابق با ماده ۲۳۰ قانون آیین دادرسی مدنی، «اصل نکاح با گواهی دو مرد یا یک مرد و دو زن» به اثبات می رسد. این تعداد، حداقل لازم برای شهادت است، اما دادگاه می تواند با توجه به شرایط پرونده، به تعداد بیشتری از شهود نیز استناد کند.
- نحوه اخذ شهادت و ارائه آن: شهادت شهود در جلسه دادگاه و پس از ادای سوگند توسط آنان اخذ می شود. همچنین می توان از نمونه استشهادیه اثبات زوجیت استفاده کرد که توسط شهود امضا شده و به دادگاه ارائه می گردد. این استشهادیه باید حاوی اطلاعات دقیق شهود و متن صریح گواهی آن ها باشد.
نمونه متن استشهادیه اثبات زوجیت به نام خدا اینجانبان امضاکنندگان ذیل، با مشخصات کامل درج شده، به موجب این استشهادیه گواهی می دهیم که آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خواهان] فرزند [نام پدر خواهان] به شماره ملی [شماره ملی خواهان] و آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خوانده] فرزند [نام پدر خوانده] به شماره ملی [شماره ملی خوانده]، از تاریخ [تاریخ شروع رابطه زوجیت] با یکدیگر در قالب عقد [دائم/موقت] زوجیت داشته اند. این رابطه زوجیت [در صورت موقت بودن: با تعیین مهریه به مبلغ [...] و مدت [...] ماه/سال] منعقد گردیده و ما شاهد [ذکر نحوه اطلاع: مثلاً حضور در مراسم عقد، زندگی مشترک، معرفی یکدیگر به عنوان همسر در مجامع عمومی، یا اطلاع دقیق از جاری شدن صیغه عقد] بوده ایم. ما بر این امر گواهی می دهیم که رابطه زناشویی مذکور به صورت مشروع و کامل بین طرفین برقرار بوده است. ما حاضریم مراتب فوق را در صورت لزوم در محضر دادگاه نیز تأیید نماییم و هیچ گونه نفع شخصی یا خصومتی با طرفین دعوا نداریم و فاقد هرگونه منع قانونی برای ادای شهادت هستیم. مشخصات گواهان: 1. گواه اول: * نام و نام خانوادگی: [.............] * نام پدر: [.............] * شماره شناسنامه: [.............] * شماره ملی: [.............] * آدرس کامل: [.............] * امضا و اثر انگشت: 2. گواه دوم: * نام و نام خانوادگی: [.............] * نام پدر: [.............] * شماره شناسنامه: [.............] * شماره ملی: [.............] * آدرس کامل: [.............] * امضا و اثر انگشت: 3. گواه سوم (در صورت نیاز و وجود): * نام و نام خانوادگی: [.............] * نام پدر: [.............] * شماره شناسنامه: [.............] * شماره ملی: [.............] * آدرس کامل: [.............] * امضا و اثر انگشت:
امارات و قراین قضایی
امارات و قراین قضایی، نشانه ها و اوضاع و احوالی هستند که اگرچه به تنهایی ممکن است دلیل قاطعی نباشند، اما در کنار سایر ادله می توانند موجب حصول علم قاضی به وقوع زوجیت شوند. این دلایل می توانند جنبه های مختلف زندگی مشترک را پوشش دهند.
- عکس و فیلم مشترک: تصاویر و ویدئوهای خانوادگی یا مراسم مشترک (مانند جشن عقد یا عروسی، مسافرت ها، دورهمی های خانوادگی) که رابطه زوجیت را نشان می دهد، با تأکید بر تاریخ و محیط قابل تشخیص. ارائه تصاویر متعدد در زمان ها و مکان های مختلف، قدرت اثباتی بیشتری دارد.
- پیامک ها، چت ها، ایمیل ها و مکاتبات: هرگونه ارتباطات الکترونیکی یا مکتوب (نامه، کارت تبریک) که دال بر رابطه زناشویی، علاقه متقابل، تعهدات زوجیت، یا اشاره به یکدیگر به عنوان همسر باشد. مستندات مربوط به شبکه های اجتماعی نیز می تواند مورد استناد قرار گیرد.
- گواهی تولد فرزند مشترک: در صورتی که فرزند مشترک به نام هر دو والدین در سازمان ثبت احوال ثبت شده باشد، این مدرک قوی ترین اماره بر زوجیت است و در بسیاری از موارد به تنهایی برای اثبات زوجیت کافی می باشد.
- مدارک سکونت مشترک: اجاره نامه یا سند ملکی که به نام هر دو زوج باشد، قبوض آب، برق، گاز و تلفن مشترک، یا شهادت همسایگان مبنی بر زندگی مشترک و واحد زوجین در یک مکان مشخص.
- حضور در مراسم و محافل خانوادگی و اجتماعی: حضور مشترک در مهمانی ها، مراسم عروسی، ترحیم، ملاقات با خانواده طرفین، یا هر محفل دیگری که در آن به عنوان زوجین شناخته شده اند. شهادت حاضرین در این مجالس می تواند به عنوان قرینه ارائه شود.
- معرفی یکدیگر به عنوان همسر در جامعه: شهادت افراد محلی، دوستان، همکاران یا آشنایان که زوجین یکدیگر را همسر معرفی کرده اند و عموم مردم آن ها را زن و شوهر می دانند (شیاع و استفاضه).
- بیمه نامه، حساب بانکی مشترک یا مدارک مالی: هر مدرک مالی که دلالت بر رابطه زوجیت، مانند بیمه همسر، حساب پس انداز مشترک، کمک هزینه متقابل مالی، یا اسناد خرید و فروش مشترک، داشته باشد.
- اسناد مربوط به سفرهای مشترک: بلیط هواپیما، قطار، یا رزرو هتل که به نام هر دو زوج صادر شده و نشان دهنده سفرهای مشترک است.
قسم (سوگند)
قسم به عنوان آخرین دلیل در صورت عدم وجود دلایل کافی دیگر مورد استفاده قرار می گیرد. در شرایطی که خواهان دلایل دیگری برای اثبات ادعای خود نداشته باشد و خوانده نیز منکر دعوا باشد، قاضی می تواند به قسم خواهان متوسل شود. سوگند باید با تشریفات قانونی و در محضر دادگاه و با رعایت آداب شرعی ادا شود. قسم به تنهایی دلیل مستقلی نیست و معمولاً در کنار سایر ادله یا در شرایط خاص (مانند فقدان بینه) به آن استناد می شود.
مدارک لازم برای تنظیم و ثبت دادخواست
پس از جمع آوری ادله اثبات زوجیت، برای آغاز فرآیند قضایی، نیاز به تنظیم و ثبت دادخواست دارید. این مرحله به منزله آغاز رسمی رسیدگی قضایی به دعواست.
- کارت ملی و شناسنامه خواهان: جهت احراز هویت خواهان در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و تشکیل پرونده.
- اصل یا کپی مصدق تمامی مدارک و ادله جمع آوری شده: شامل مدارک هویتی و تمامی ادله اثبات عقد (بندهای قبلی). تصدیق مدارک به معنای تطابق کپی با اصل مدارک است که توسط دفتر خدمات قضایی یا دفترخانه اسناد رسمی انجام می شود.
- وکالتنامه وکیل: در صورت استفاده از خدمات وکیل، وکالتنامه رسمی که حق طرح دعوای اثبات زوجیت را به وکیل اعطا می کند.
- فیش های پرداخت هزینه دادرسی: شامل هزینه ثبت دادخواست، هزینه های اوراق قضایی و سایر هزینه های قانونی که طبق تعرفه قوه قضائیه تعیین می شوند.
نکات حقوقی کلیدی و تخصصی در دعوای اثبات زوجیت
دعوای اثبات زوجیت می تواند بسته به شرایط خاص پرونده، پیچیدگی های متفاوتی داشته باشد. درک این نکات تخصصی برای افزایش شانس موفقیت در دعوا ضروری است و به خواهان کمک می کند تا با آمادگی بیشتری وارد فرآیند قضایی شود.
اثبات زوجیت موقت
اثبات زوجیت موقت، به دلیل عدم الزام قانونی به ثبت رسمی آن در بسیاری از موارد (مگر در شرایط خاص مانند بارداری زوجه)، می تواند دشوارتر از اثبات زوجیت دائم باشد. این چالش ها نیازمند دقت و استناد به ادله قوی تر هستند.
- چالش ها و دشواری ها: اصلی ترین چالش، فقدان سند رسمی و گاهی عدم وجود شهود صریح است، زیرا بسیاری از عقدهای موقت به صورت محرمانه یا با حداقل شاهد برگزار می شوند. همچنین، ممکن است با انکار طرف مقابل روبه رو شوید که اثبات آن را پیچیده تر می کند.
- اهمیت تعیین مدت و مهریه: در عقد موقت، تعیین مدت و مهریه از ارکان اصلی و جوهری عقد است. بنابراین، در ادله اثباتی نیز باید به آن ها اشاره شود و مدارکی ارائه گردد که وجود این ارکان را به روشنی نشان دهد. دست نوشته ها، پیامک ها یا اقرار شفاهی (که با شهادت شهود تأیید شود) که به مدت و مهریه اشاره دارند، بسیار مهم هستند.
- مواردی که ثبت عقد موقت الزامی است: طبق قانون حمایت خانواده، ثبت عقد موقت در سه مورد الزامی است: بارداری زوجه، توافق طرفین بر ثبت، و شرط ضمن عقد. در این موارد، عدم ثبت می تواند جرم تلقی شود و مسئولیت کیفری برای زوج به همراه داشته باشد.
اثبات زوجیت دائم در صورت فوت زوج
در این شرایط، زوجه برای مطالبه حقوق مالی خود (مانند مهریه و ارث) از ماترک متوفی، باید رابطه زوجیت خود با فرد فوت شده را به اثبات برساند. این دعوا علیه ورثه متوفی اقامه می شود.
- طرف دعوا (خوانده): در این حالت، دعوا علیه ورثه متوفی (مانند فرزندان، پدر و مادر متوفی) مطرح می شود، زیرا آن ها ذینفع در ماترک هستند و ممکن است رابطه زوجیت را انکار کنند.
- اهمیت اثبات برای ارث و حقوق مالی: بدون اثبات زوجیت، زن نمی تواند سهم الارث قانونی خود را از ترکه متوفی مطالبه کند. همچنین، مطالبه مهریه از ماترک متوفی نیز منوط به اثبات زوجیت است.
- نقش سوگند در برخی موارد: در برخی موارد، به ویژه زمانی که دلایل کافی و مستندات قوی دیگری در دسترس نباشد و خواهان مدعی رابطه زوجیت باشد، دادگاه می تواند خواهان (زوجه) را به ادای سوگند مکلف کند. امتناع از سوگند می تواند به ساقط شدن حق منجر شود.
اثبات زوجیت اتباع خارجی
زمانی که یکی از زوجین یا هر دو تبعه کشور دیگری باشند، پرونده اثبات زوجیت دارای ابعاد بین المللی و پیچیدگی های خاص خود خواهد بود که نیازمند توجه به قوانین بین الملل خصوصی و قوانین داخلی هر دو کشور است.
- مدارک خاص هویتی: علاوه بر شناسنامه (در صورت وجود)، گذرنامه و پروانه اقامت معتبر از جمله مدارک لازم برای اثبات زوجیت اتباع خارجی است. این مدارک باید از مراجع قانونی مربوطه صادر شده باشند.
- گواهی ازدواج شرعی یا پذیرفته شده: ارائه گواهی ازدواج شرعی که در کشور متبوع یا سفارت/نمایندگی آن در ایران پذیرفته شده باشد، می تواند به عنوان مدرک مؤید ارائه شود. همچنین، اگر ازدواج در کشور خارجی و طبق قوانین آن کشور ثبت شده باشد، ارائه سند رسمی ترجمه و تأیید شده آن الزامی است.
- قانون حاکم بر ازدواج: قانون حاکم بر ازدواج اتباع می تواند قانون کشور متبوع آن ها یا قانون ایران باشد که این موضوع باید توسط دادگاه با توجه به قواعد حل تعارض قوانین تعیین شود. در برخی موارد، ازدواج باید مطابق با قوانین هر دو کشور معتبر شناخته شود.
مرجع صالح برای رسیدگی به دعوا (دادگاه خانواده)
رسیدگی به دعوای اثبات زوجیت در صلاحیت دادگاه خانواده است. این دادگاه ها به صورت تخصصی به امور خانوادگی رسیدگی می کنند.
- صلاحیت محلی دادگاه: بر اساس ماده ۱۲ قانون حمایت خانواده، زوجه می تواند در دادگاه محل اقامت خوانده یا محل سکونت خود اقامه دعوا کند. در مورد زوجین مقیم خارج از کشور، بر اساس مواد ۱۴ و ۱۵ قانون حمایت خانواده، دادگاه محل اقامت موقت هر یک از زوجین در ایران یا دادگاه شهرستان تهران می تواند صالح باشد. این قاعده برای تسهیل دسترسی به عدالت برای خواهان وضع شده است.
نقش وکیل در پرونده اثبات زوجیت
با توجه به پیچیدگی های حقوقی و حساسیتهای پرونده های خانواده، استفاده از خدمات یک وکیل متخصص در امور خانواده می تواند بسیار راهگشا باشد و به افزایش شانس موفقیت در پرونده کمک کند.
- مشاوره در جمع آوری مدارک: وکیل می تواند در شناسایی و جمع آوری مدارک لازم برای اثبات زوجیت، از جمله ادله قوی و مؤثر، به خواهان یاری رساند و از ارائه مدارک ناقص یا بی اثر جلوگیری کند.
- تنظیم صحیح دادخواست: تنظیم دادخواست اثبات زوجیت به صورت حقوقی و کامل، با رعایت تمامی جزئیات قانونی و نگارش دقیق خواسته و دلایل، از مراحل کلیدی است که وکیل می تواند به بهترین نحو انجام دهد و از نقص شکلی دادخواست پیشگیری کند.
- نمایندگی در جلسات دادگاه: وکیل می تواند به جای خواهان در جلسات دادگاه حاضر شده، از حقوق موکل خود دفاع کند، ادله را به نحو مؤثر ارائه دهد و پاسخگوی سؤالات قاضی باشد.
- پیگیری روند پرونده: وکیل مسئول پیگیری تمامی مراحل قضایی، از جمله تعیین وقت، ابلاغ اوراق، و اجرای حکم است که این امر، بار روانی زیادی را از دوش موکل برمی دارد.
مراحل گام به گام اقامه دعوای اثبات زوجیت
فرآیند اثبات زوجیت در دادگاه شامل مراحل مشخصی است که رعایت دقیق آن ها برای موفقیت در دعوا و تسریع در روند رسیدگی ضروری است. آشنایی با این مراحل به خواهان کمک می کند تا با آمادگی کامل وارد این فرآیند شود.
- جمع آوری کامل مدارک و ادله: همانطور که پیش تر توضیح داده شد، این مرحله شامل گردآوری تمامی مدارک لازم برای اثبات زوجیت، اعم از هویتی، اسناد کتبی، شهادت شهود، و امارات و قراین قضایی است. در این مرحله، دقت و وسواس به خرج دادن در جمع آوری هر نوع مدرک که بتواند حتی به صورت ضمنی به وجود رابطه زوجیت اشاره کند، بنیان محکمی برای پرونده شما خواهد ساخت. مشاوره با وکیل در این مرحله می تواند بسیار کمک کننده باشد.
- تنظیم دادخواست اثبات زوجیت: دادخواست باید شامل مشخصات کامل خواهان و خوانده، موضوع خواسته (اثبات زوجیت دائم یا موقت با ذکر مدت و مهریه در صورت موقت بودن)، شرح کامل ماجرا و دلایل و مستندات اثباتی باشد. تنظیم دقیق و حقوقی دادخواست، از اهمیت زیادی در روند رسیدگی دارد؛ چرا که اولین سند رسمی است که در دست قاضی قرار می گیرد و باید حاوی کلیه اطلاعات ضروری باشد.
- ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: پس از تنظیم دادخواست و پیوست تمامی مدارک و مستندات لازم به صورت مصدق، باید آن را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به ثبت برسانید. این دفاتر، دادخواست را به دادگاه صالح (دادگاه خانواده) ارجاع می دهند و شماره پرونده قضایی صادر می کنند. در این مرحله، هزینه های دادرسی نیز پرداخت می شود.
- روند رسیدگی در دادگاه خانواده: دادگاه پس از دریافت پرونده، وقت رسیدگی تعیین کرده و طرفین را برای حضور در جلسه دعوت می کند. در این جلسات، اظهارات طرفین استماع شده، دلایل و مستندات بررسی می شود و ممکن است قاضی به منظور تکمیل تحقیقات، دستور انجام تحقیقات محلی، جلب نظر کارشناس (مثلاً برای تشخیص اصالت اسناد یا خط شناسی) یا استماع شهادت شهود را صادر کند. هر یک از طرفین حق دفاع از خود را دارند.
- صدور رأی و مراحل بعدی: پس از بررسی های لازم و اتمام جلسات دادرسی، قاضی رأی نهایی را صادر می کند. در صورت صدور حکم بر اثبات زوجیت، این حکم می تواند مبنای ثبت رسمی واقعه نکاح در دفاتر ثبت اسناد رسمی باشد. طرفین حق اعتراض به رأی صادره را دارند و پس از طی مراحل تجدیدنظر و فرجام خواهی (در صورت لزوم)، رأی قطعی لازم الاجرا خواهد شد. در صورت قطعی شدن رأی، زوجین می توانند با مراجعه به ثبت احوال، نسبت به ثبت رسمی ازدواج خود اقدام کنند.
نمونه دادخواست اثبات زوجیت
تنظیم یک دادخواست کامل و دقیق، نقش بسزایی در پیشبرد دعوای اثبات زوجیت دارد. در اینجا یک نمونه دادخواست ارائه شده است که می توانید با تکمیل اطلاعات مربوط به پرونده خود از آن استفاده کنید. توجه به جزئیات و ارائه شرحی مستدل از واقعه، از اصول مهم در تنظیم دادخواست است:
نمونه دادخواست اثبات زوجیت
ریاست محترم دادگاه خانواده شهرستان [نام شهرستان]
با سلام و احترام،
خواهان:
نام و نام خانوادگی: [نام کامل خواهان، مثلاً: فاطمه محمدی]
نام پدر: [نام پدر خواهان، مثلاً: احمد]
شماره ملی: [شماره ملی خواهان، مثلاً: 1234567890]
آدرس: [آدرس کامل خواهان، مثلاً: تهران، خیابان ولیعصر، کوچه شهید مطهری، پلاک 10، واحد 5]
تلفن: [شماره تماس خواهان، مثلاً: 0912xxxxxxx]
خوانده:
نام و نام خانوادگی: [نام کامل خوانده، مثلاً: علی حسینی]
نام پدر: [نام پدر خوانده، مثلاً: حسن]
شماره ملی: [شماره ملی خوانده، مثلاً: 0987654321]
آدرس: [آدرس کامل خوانده، مثلاً: تهران، خیابان انقلاب، کوچه شهید بهشتی، پلاک 20، واحد 3]
تلفن: [شماره تماس خوانده، مثلاً: 0912yyyyyyy]
وکیل (در صورت وجود):
نام و نام خانوادگی: [نام کامل وکیل]
شماره پروانه وکالت: [شماره پروانه]
آدرس: [آدرس دفتر وکیل]
تلفن: [شماره تماس وکیل]
موضوع خواسته: اثبات زوجیت دائم/موقت (با ذکر مدت و مهریه در صورت موقت بودن) و الزام خوانده به ثبت رسمی واقعه نکاح
بهای خواسته: مقوم به [مبلغ] ریال (دعاوی غیرمالی با بهاء مقوم می شوند، مثلاً 3,100,000 ریال)
دلایل و منضمات دادخواست:
1. اصل و کپی مصدق شناسنامه خواهان و خوانده (در صورت دسترسی)
2. اصل و کپی مصدق کارت ملی خواهان و خوانده (در صورت دسترسی)
3. استشهادیه محلی گواهان (پیوست شماره 1)
4. تصاویر، فیلم ها و مکاتبات دال بر رابطه زوجیت (پیوست شماره 2)
5. عقدنامه عادی/دست نوشته (در صورت وجود)
6. گواهی تولد فرزند مشترک (در صورت وجود)
7. سایر مدارک و مستندات (از قبیل اجاره نامه مشترک، قبوض مشترک، سوابق درمانی مشترک، بلیط های سفر و...)
8. وکالتنامه وکیل (در صورت وجود)
شرح دادخواست:
احتراماً به استحضار عالی می رساند:
اینجانب [نام خواهان] و آقای/خانم [نام خوانده] در تاریخ [تاریخ وقوع عقد به شمسی یا قمری، مثلاً: 1400/05/10] به موجب [نوع عقد: مثلاً صیغه شرعی جاری شده توسط حاج آقا [...] یا توافق عرفی شفاهی] با یکدیگر به عقد زوجیت [دائم/موقت] درآمده ایم. [در صورت موقت بودن: مدت این عقد [2] سال/ماه تعیین گردیده و مهریه نیز مبلغ [50,000,000] ریال (یا 10 سکه تمام بهار آزادی) تعیین شده است.]
[شرح دلیل عدم ثبت رسمی ازدواج: مثلاً: به دلیل توافق اولیه مبنی بر ثبت در آینده پس از فراهم شدن شرایط مالی/به دلیل عدم تمایل خوانده به ثبت رسمی در زمان وقوع عقد/به دلیل فوت ناگهانی خوانده و عدم فرصت برای ثبت رسمی قبل از آن.]
متاسفانه با وجود وقوع عقد نکاح و وجود رابطه زوجیت فی مابین که با [ذکر مختصر دلایل اصلی، مثلاً: زندگی مشترک طولانی مدت، شهادت همسایگان و فامیل، وجود فرزند مشترک و مکاتبات متعدد] قابل اثبات است، خوانده محترم تاکنون از ثبت رسمی این واقعه خودداری نموده است/اینجانب برای مطالبه حقوق قانونی خود (مانند مهریه، نفقه، سهم الارث پس از فوت خوانده و...) نیاز مبرم به اثبات رسمی این رابطه دارم.
اینجانب برای اثبات ادعای خود، مدارک و دلایل پیوست را که شامل [به طور خلاصه به مهمترین دلایل اشاره کنید، مثلاً: شهادت دو شاهد معتبر، مدارک هویتی، تصاویر و مکاتبات مشترک و اجاره نامه منزل مشترک]، تقدیم می نمایم و آماده ارائه هرگونه توضیح و سند دیگری که دادگاه محترم لازم بداند، هستم.
لذا با عنایت به مراتب فوق و مستنداً به مواد 993 و 1258 قانون مدنی و ماده 12 قانون حمایت خانواده، از محضر محترم دادگاه، صدور حکم مبنی بر:
1. اثبات رابطه زوجیت دائم/موقت فی مابین اینجانب (خواهان) و خوانده محترم از تاریخ [تاریخ وقوع عقد].
2. الزام خوانده به ثبت رسمی واقعه نکاح دائم/موقت در یکی از دفاتر رسمی ثبت ازدواج.
3. محکومیت خوانده به پرداخت کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل)،
مورد استدعاست.
با تشکر و احترام فراوان
امضا خواهان/وکیل خواهان
تاریخ: [تاریخ تنظیم دادخواست]
دلایل خاص اثبات زوجیت
علاوه بر دلایل عامی که در قانون مدنی برای اثبات هر دعوایی پیش بینی شده اند (اقرار، سند، شهادت، اماره و قسم)، در دعوای اثبات زوجیت می توان به برخی دلایل خاص و عرفی نیز استناد کرد که در رویه قضایی مورد پذیرش قرار می گیرند. این دلایل، عمدتاً بر اساس «شیاع» و «استفاضه» در جامعه و روابط اجتماعی زوجین استوار هستند و می توانند علم قاضی را تقویت کنند.
- معاشرت و هم زیستی زوجین: زندگی مشترک طولانی مدت زن و مرد در یک منزل به عنوان زن و شوهر، و داشتن خلوت عرفی با یکدیگر، یکی از قوی ترین امارات خاص بر اثبات زوجیت محسوب می شود. در عرف جامعه ایران، هم زیستی یک زن و مرد در یک خانه، معمولاً دلالت بر وجود رابطه زناشویی دارد. شهادت همسایگان، دوستان و آشنایان مبنی بر مشاهده این هم زیستی و معرفی یکدیگر به عنوان همسر، می تواند به عنوان دلیل مؤثری در دادگاه ارائه شود.
- استشهادیه محلی (معتبر و تأیید شده): تنظیم یک استشهادیه توسط افراد معتمد و مطلع محلی که به طور دقیق وقوع رابطه زوجیت و زندگی مشترک را تأیید کنند، به ویژه در موارد اثبات زوجیت موقت که فاقد سند رسمی است، اهمیت فراوانی دارد. این استشهادیه باید توسط معتمدین محل، اعم از ریش سفیدان، معلمان، امام جماعت مسجد، یا اعضای شورای محل، امضا و در صورت امکان مهر و تأیید شود. این مدرک به عنوان یکی از مدارک لازم برای اثبات زوجیت در کنار سایر دلایل، نقش مکمل ایفا می کند.
- شهرت در محل زندگی یا کار (شیاع و استفاضه): اگر زن و مردی در محل زندگی، کار یا در مجامع عمومی به عنوان زن و شوهر شناخته شده باشند و این موضوع مورد تأیید عموم باشد و خبر آن در میان مردم شیوع یافته باشد، این شهرت و انتشار عرفی نیز می تواند به عنوان یک اماره قوی در اثبات زوجیت به کار رود. شهادت افراد مختلف مبنی بر این شهرت و شناخت عمومی، می تواند به قاضی در تشکیل یقین کمک کند.
- معرفی به مراجع رسمی یا نیمه رسمی: اگر زوجین در طول زندگی خود، در محلی مانند مدرسه فرزندان، محل کار، یا نزد پزشک، یکدیگر را به عنوان همسر معرفی کرده و مدارکی دال بر این معرفی موجود باشد، این نیز می تواند به عنوان یک دلیل خاص مورد استناد قرار گیرد.
اثر حقوقی اثبات زوجیت
صدور حکم قطعی مبنی بر اثبات زوجیت توسط دادگاه خانواده، آثار حقوقی بسیار مهمی را به دنبال دارد که می تواند زندگی زوجین و فرزندان آن ها را تحت تأثیر قرار دهد و وضعیت حقوقی آن ها را از بلاتکلیفی خارج سازد. این آثار، به ویژه در حوزه حقوق خانواده و ارث، از اهمیت ویژه ای برخوردارند.
- ثبت رسمی واقعه نکاح: مهم ترین اثر، امکان ثبت رسمی ازدواج در دفاتر ثبت ازدواج است. با این ثبت، ازدواج از حالت عرفی به حالت رسمی و قانونی تبدیل شده و تمامی اطلاعات آن در اسناد سجلی طرفین درج می گردد. این امر به اعتبار حقوقی رابطه می افزاید.
- مطالبه حقوق مالی زوجه: با اثبات زوجیت، زوجه می تواند تمامی حقوق مالی خود از جمله مهریه (معجل یا مؤجل)، نفقه ایام گذشته و حال، اجرت المثل ایام زوجیت و شرط تنصیف اموال (در صورت وجود و تحقق شرایط آن) را مطالبه و در صورت عدم پرداخت، از طریق قانونی پیگیری کند. این حقوق، پس از حکم دادگاه، دارای ضمانت اجرایی قوی می شوند.
- مطالبه حقوق غیرمالی: حقوقی مانند حق حضانت و ملاقات فرزندان، که پس از اثبات زوجیت به صورت رسمی قابل اعمال و پیگیری هستند. این حکم، برای اخذ تصمیمات مربوط به فرزندان و اعمال حقوق والدینی، مبنای قانونی محکمی را فراهم می آورد.
- احراز نسب فرزندان: اثبات زوجیت والدین، زمینه را برای احراز قانونی نسب فرزندان مشترک فراهم می آورد و از مشکلات حقوقی آتی در خصوص تابعیت، اخذ شناسنامه و ارث آن ها جلوگیری می کند. در واقع، حکم اثبات زوجیت، به منزله شناسایی رسمی پدر و مادر برای فرزند است.
- حق ارث: در صورت فوت یکی از زوجین، همسر بازمانده می تواند سهم الارث قانونی خود را از ماترک متوفی مطالبه نماید. این حق، تنها پس از اثبات رابطه زوجیت به صورت رسمی و قانونی قابل اعمال است.
- پایان دادن به انکار و رفع بلاتکلیفی: حکم اثبات زوجیت، به انکار رابطه از سوی طرف مقابل پایان داده و وضعیت حقوقی و اجتماعی زوجین را شفاف می سازد. این امر می تواند آرامش روانی و ثبات بیشتری را برای خواهان به ارمغان آورد.
هزینه دادرسی و مدت زمان رسیدگی به دعوای اثبات زوجیت
آگاهی از هزینه ها و مدت زمان تقریبی رسیدگی به این دعاوی، برای خواهان بسیار مهم است تا بتواند برنامه ریزی مالی و زمانی مناسبی داشته باشد. این اطلاعات کمک می کند تا افراد با واقع بینی بیشتری وارد فرآیند قضایی شوند.
هزینه دادرسی
هزینه های دادرسی در دعوای اثبات زوجیت شامل موارد زیر است:
- هزینه ثبت دادخواست: این هزینه بر اساس تعرفه خدمات قضایی در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی دریافت می شود و از آنجا که اثبات زوجیت یک دعوای غیرمالی است (اگرچه نتایج مالی دارد)، هزینه آن معمولاً ثابت و مشخص است.
- هزینه اوراق قضایی: شامل هزینه تمبر و سایر اوراق اداری و ابلاغیه های قضایی که در طول فرآیند دادرسی مصرف می شوند.
- هزینه کارشناسی: در صورت نیاز به کارشناسی (مثلاً خط شناسی برای تشخیص اصالت امضا در مدارک کتبی، یا پزشکی قانونی برای اثبات بارداری)، هزینه های مربوط به آن نیز از خواهان اخذ می شود. این هزینه ها بسته به نوع کارشناسی و تخصص مورد نیاز متفاوت است.
- حق الوکاله وکیل: در صورت انتخاب وکیل، حق الوکاله وی بر اساس توافق طرفین (خواهان و وکیل) یا تعرفه قانونی کانون وکلای دادگستری تعیین می گردد. این هزینه، بسته به تجربه وکیل و پیچیدگی پرونده، می تواند متغیر باشد.
تمامی این هزینه ها در نهایت در صورت پیروزی خواهان، قابل مطالبه از خوانده خواهند بود؛ به این معنی که دادگاه خوانده را به جبران هزینه های دادرسی خواهان محکوم خواهد کرد.
مدت زمان رسیدگی
مدت زمان رسیدگی به دعوای اثبات زوجیت به عوامل مختلفی بستگی دارد و نمی توان یک زمان ثابت برای آن تعیین کرد:
- کامل بودن مدارک و ادله: هرچه مدارک لازم برای اثبات زوجیت کامل تر، مستدل تر و بدون ابهام باشند، روند رسیدگی سریع تر خواهد بود. مدارک ناقص یا مبهم، می تواند موجب طولانی شدن تحقیقات دادگاه شود.
- حضور یا عدم حضور خوانده و نحوه دفاع او: در صورت حضور منظم خوانده و ارائه دفاعیات معقول، پرونده مسیر طبیعی خود را طی می کند. اما در صورت عدم حضور خوانده (ابلاغ از طریق روزنامه) یا ارائه دفاعیات بی اساس و طولانی کردن عمدی فرآیند، روند ممکن است طولانی تر شود.
- تعداد جلسات دادگاه و نیاز به تحقیقات: بسته به پیچیدگی پرونده، ممکن است نیاز به برگزاری جلسات متعدد، انجام تحقیقات محلی، جلب نظر کارشناس یا استماع شهادت تعداد زیادی از شهود باشد که هر یک به زمان رسیدگی می افزایند.
- بار کاری شعبه دادگاه: میزان پرونده های موجود در شعبه رسیدگی کننده نیز می تواند باعث طولانی شدن فرآیند شود، زیرا دادگاه ها با حجم بالای پرونده ها روبه رو هستند.
- مراحل تجدیدنظر و فرجام خواهی: پس از صدور رأی اولیه، طرفین حق اعتراض به رأی را در مراجع بالاتر (دادگاه تجدیدنظر و دیوان عالی کشور) دارند که هر یک از این مراحل، به نوبه خود، زمان بر هستند.
به طور کلی، نمی توان زمان دقیقی برای این نوع پرونده ها پیش بینی کرد، اما معمولاً از چند ماه تا یک سال و در برخی موارد پیچیده تر، حتی بیشتر، بسته به شرایط خاص هر پرونده و روند رسیدگی در مراجع قضایی، ممکن است به طول بینجامد. برای تسریع در فرآیند، توصیه می شود تمامی مدارک را با دقت و به صورت کامل جمع آوری کرده و در صورت امکان از وکیل متخصص بهره مند شوید.
نتیجه گیری
اثبات زوجیت یک فرآیند حقوقی پیچیده اما ضروری است که در شرایط عدم ثبت رسمی ازدواج یا انکار رابطه، برای احقاق حقوق فردی و خانوادگی اهمیت حیاتی پیدا می کند. جمع آوری دقیق و صحیح مدارک لازم برای اثبات زوجیت، از جمله مدارک هویتی، اسناد کتبی، شهادت شهود، امارات و قراین قضایی، و در برخی موارد قسم، ستون فقرات این دعوا را تشکیل می دهد. هر یک از این دلایل، وزن اثباتی خاص خود را داشته و در کنار یکدیگر، قدرت اقناعی قاضی را افزایش می دهند تا یقین لازم برای صدور حکم حاصل شود.
چه در اثبات زوجیت دائم، چه موقت، و چه در شرایط حساسی مانند فوت یکی از زوجین یا ازدواج اتباع خارجی، شناخت نکات حقوقی و رویه های قضایی مربوطه از اهمیت بالایی برخوردار است. دادگاه خانواده به عنوان مرجع صالح، با بررسی جامع و دقیق تمامی ادله، نسبت به صدور حکم اثبات زوجیت اقدام می نماید که این حکم، راه را برای ثبت رسمی واقعه نکاح و بهره مندی از تمامی آثار حقوقی مترتب بر آن هموار می سازد. این فرآیند، ضامن حفظ حقوق مالی و غیرمالی زوجین و همچنین احراز قانونی نسب فرزندان مشترک است.
با توجه به جنبه های تخصصی و ظرافت های حقوقی این پرونده ها، اکیداً توصیه می شود افراد درگیر در چنین دعاوی، از مشاوره حقوقی تخصصی با وکلای مجرب در حوزه خانواده بهره مند شوند. یک وکیل کارآزموده می تواند در تمام مراحل از شناسایی و جمع آوری دقیق مدارک مورد نیاز و تنظیم صحیح دادخواست تا نمایندگی مؤثر در جلسات دادگاه و پیگیری مراحل مختلف پرونده، راهنمای مطمئن و مؤثری باشد و شانس موفقیت در پرونده را به میزان قابل توجهی افزایش دهد و از اتلاف وقت و انرژی خواهان جلوگیری کند.