چاپ سیلک، یا همون چاپ سریگرافی، یکی از اون تکنیک‌های قدیمی و همیشه محبوبه که از گذشته تا حالا توی صنعت چاپ و هنرهای دستی جایگاه خودش رو حفظ کرده. یکی از مهم‌ترین مراحل این فرآیند، که به‌شدت روی کیفیت نهایی چاپ تأثیر می‌ذاره، زمان نوردهیه. شاید براتون سوال باشه که زمان نوردهی یعنی چی و چرا این‌قدر مهمه؟ توی این مقاله، قراره به‌طور کامل به این موضوع بپردازیم و همه‌ی جزئیاتش رو بررسی کنیم.
در ویدیوی زیر می توانید نکاتی در مورد مدت زمان نوردهی در چاپ سیلک را یاد بگیرد.
نوردهی در چاپ سیلک یعنی چی؟
نوردهی توی چاپ سیلک به مرحله‌ای از فرآیند گفته می‌شه که در اون، یه لایه‌ی حساس به نور (مثل امولسیون) روی شابلون قرار می‌گیره و بعد از قرار دادن طرح مورد نظر، به وسیله‌ی نور (معمولاً نور UV)، طرح روی شابلون منتقل می‌شه. این مرحله از چاپ سیلک یکی از حساس‌ترین مراحل کاره و نیاز به دقت بالایی داره، چون هر چه نوردهی دقیق‌تر باشه، جزئیات طرح بهتر روی شابلون نقش می‌بنده.
چرا زمان نوردهی این‌قدر مهمه؟
اگه زمان نوردهی درست انتخاب نشه، ممکنه با مشکلاتی مواجه بشید. برای مثال، اگه زمان نوردهی خیلی کوتاه باشه، امولسیون به درستی سخت نمی‌شه و قسمت‌هایی از طرح ممکنه به خوبی منتقل نشه. از طرف دیگه، اگه زمان نوردهی بیش از حد طولانی باشه، قسمت‌هایی که نباید به نور حساس بشن هم ممکنه سفت بشن و نتیجه‌ی نهایی کیفیت خوبی نداشته باشه. بنابراین، تنظیم دقیق زمان نوردهی برای رسیدن به نتیجه‌ی مطلوب خیلی مهمه.
عوامل مؤثر بر زمان نوردهی
حالا که اهمیت زمان نوردهی رو فهمیدیم، باید بدونیم که چه عواملی روی این زمان تأثیر می‌ذارن:
- نوع امولسیون: یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار، نوع امولسیونی هست که استفاده می‌کنید. هر نوع امولسیون حساسیت متفاوتی به نور داره و به زمان نوردهی خاص خودش نیاز داره. معمولاً تولیدکننده‌های امولسیون، زمان تقریبی نوردهی رو پیشنهاد می‌دن، ولی باید بدونید که این زمان ممکنه بسته به شرایط کاری شما تغییر کنه. از برندهای معروفی که در ایران موجود است یکی لاک حساس سپاس است که تولید داخل ایران است و دیگری برند الانو یا ulano که از خرج وارد می شود در صورت استفاده از هر کدام باید توجه داشته باشی که دستورالعمل اون شرکت چی هستش.
- نوع و قدرت منبع نور: منابع نور مختلفی می‌تونن برای نوردهی استفاده بشن، مثل لامپ‌های UV، نور خورشید و یا حتی لامپ‌های هالوژن. هر کدوم از این منابع نور قدرت و شدت متفاوتی دارن و باید متناسب با اون‌ها، زمان نوردهی رو تنظیم کنید. برای مثال، نور UV به خاطر شدت بالاش، زمان نوردهی کمتری نیاز داره.
- فاصله منبع نور تا شابلون: فاصله‌ی بین منبع نور و شابلون هم روی زمان نوردهی تأثیر زیادی داره. هر چه فاصله بیشتر باشه، نوردهی طولانی‌تری نیاز دارید تا امولسیون به درستی سفت بشه.
- نوع و ضخامت شابلون: ضخامت و جنس توری شابلون هم می‌تونه روی زمان نوردهی اثر بذاره. توری‌های با تراکم بالا و ضخیم‌تر، نور بیشتری رو جذب می‌کنن و ممکنه زمان نوردهی بیشتری نیاز داشته باشن.
چطور زمان نوردهی مناسب رو پیدا کنیم؟
پیدا کردن زمان نوردهی مناسب شاید در نگاه اول پیچیده به نظر بیاد، ولی با چند تا راهکار ساده می‌تونید این کار رو انجام بدید:
- آزمایش زمان نوردهی: بهترین راه اینه که چند تا تست کوچک انجام بدید. برای این کار، می‌تونید یه سری نوارهای تست روی شابلون قرار بدید و هر کدوم رو با زمان‌های مختلف نوردهی کنید. بعد از شستشو، می‌بینید که کدوم زمان بهترین نتیجه رو داده و همون رو برای کار اصلی استفاده می‌کنید.
- استفاده از راهنمای تولیدکننده: همون‌طور که گفتم، تولیدکننده‌های امولسیون معمولاً زمان نوردهی رو توی دفترچه‌های راهنما ذکر می‌کنن. این زمان می‌تونه نقطه شروع خوبی برای تنظیمات شما باشه.
- استفاده از نورسنج: اگه می‌خواید کارتون حرفه‌ای‌تر باشه، می‌تونید از نورسنج‌های مخصوص استفاده کنید. این دستگاه‌ها شدت نور رو اندازه می‌گیرن و به شما کمک می‌کنن که زمان نوردهی دقیقی رو پیدا کنید.
مشکلات رایج در زمان نوردهی و راه‌حل‌ها
گاهی ممکنه با مشکلاتی مثل انتقال ناقص طرح یا سخت شدن بیش از حد امولسیون مواجه بشید. این مشکلات معمولاً به خاطر زمان نوردهی نادرست پیش میان. اگه دیدید که طرح به‌خوبی منتقل نشده یا بعضی جاها از شابلون کنده نمی‌شه، ممکنه زمان نوردهی شما زیاد بوده باشه. در این صورت، بهتره زمان رو کمی کمتر کنید و دوباره تست بزنید.
عوامل مؤثر بر زمان نوردهی
زمان مناسب برای نوردهی به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- نوع لامپ: لامپ‌های UV با طول موج‌های مختلف، شدت نور متفاوت و در نتیجه زمان نوردهی متفاوتی دارند.
- قدرت لامپ: لامپ‌های پرقدرت‌تر در زمان کمتری شابلون را خشک می‌کنند.
- فاصله لامپ تا شابلون: هرچه فاصله لامپ تا شابلون کمتر باشد، شدت نور بیشتر و زمان نوردهی کمتر خواهد بود.
- نوع امولسیون: امولسیون‌های مختلف حساسیت متفاوتی نسبت به نور دارند و به زمان نوردهی متفاوتی نیاز دارند.
- ضخامت لایه امولسیون: لایه‌های ضخیم‌تر به زمان نوردهی بیشتری نیاز دارند.
- طرح: طرح‌های پیچیده و با جزئیات زیاد به زمان نوردهی بیشتری نیاز دارند.
عواقب نوردهی کم و زیاد
- نوردهی کم:
- شستشوی ناقص شابلون
- چسبندگی ضعیف جوهر
- ایجاد لکه و خطوط روی چاپ
- کاهش دوام شابلون
- نوردهی زیاد:
- سخت شدن بیش از حد امولسیون
- کاهش انعطاف‌پذیری شابلون
- افزایش احتمال ترک خوردن شابلون
- کاهش عمر مفید شابلون
تعیین زمان مناسب نوردهی
برای تعیین زمان مناسب نوردهی، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
- تست نوردهی: با استفاده از تکه‌ای کوچک از شابلون، زمان‌های نوردهی مختلف را آزمایش کنید و بهترین نتیجه را انتخاب کنید.
- استفاده از جدول زمان‌بندی: بسیاری از تولیدکنندگان امولسیون، جداول زمان‌بندی را برای محصولات خود ارائه می‌دهند.
- مشورت با افراد باتجربه: با افراد با تجربه در زمینه چاپ سیلک مشورت کنید تا به شما در تعیین زمان مناسب نوردهی کمک کنند.
نکات مهم در مورد نوردهی
- تمیز بودن شابلون: قبل از نوردهی، اطمینان حاصل کنید که شابلون کاملاً تمیز و عاری از هرگونه آلودگی باشد.
- یکنواختی نوردهی: اطمینان حاصل کنید که نور به طور یکنواخت به تمام قسمت‌های شابلون بتابد.
- کنترل دما: دمای محیط بر زمان نوردهی تأثیر می‌گذارد. سعی کنید دمای محیط را ثابت نگه دارید.
- ایمنی: هنگام کار با لامپ‌های UV، از عینک ایمنی استفاده کنید.
زمان نوردهی یکی از کلیدی‌ترین مراحل در فرآیند چاپ سیلکه که اگه درست تنظیم بشه، می‌تونید مطمئن باشید که طرح شما با بهترین کیفیت ممکن روی شابلون منتقل می‌شه. با توجه به عوامل مختلف مثل نوع امولسیون، منبع نور و ضخامت شابلون، می‌تونید زمان نوردهی رو به‌درستی تنظیم کنید و از نتیجه‌ی نهایی لذت ببرید.