ضدآفتاب یکی از مهم ترین محصولات مراقبت پوستی است که به محافظت از پوست در برابر اشعه های مضر خورشید مانند اشعه ماوراء بنفش (UV) کمک می کند. با توجه به افزایش آگاهی در مورد آسیب های پوستی ناشی از تابش نور خورشید استفاده از ضدآفتاب به یک ضرورت اساسی در روتین های مراقبت پوستی تبدیل شده است. این مقاله به بررسی اثرات تابش خورشید ضرورت استفاده از ضدآفتاب انواع مختلف آن و نکات مربوط به استفاده صحیح می پردازد.
اشعه های مضر خورشید
خورشید دو نوع اشعه ماوراء بنفش اصلی به زمین می فرستد : اشعه UVA و اشعه UVB. هردوی این اشعه ها اثرات مضری بر پوست دارند :
- UVA : باعث پیری زودرس پوست می شود و به عمق بیشتری از پوست نفوذ می کند.
- UVB : مسئول ایجاد آفتاب سوختگی و افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست است.
آسیب های پوستی ناشی از نور خورشید
عدم استفاده از ضدآفتاب می تواند منجر به آسیب های جدی پوستی شود. برخی از این آسیب ها عبارتند از :
- پیری زودرس : تابش UVA باعث کاهش کلاژن و الاستین پوست می شود که منجر به ایجاد چین و چروک های زودرس و لکه های پیری می شود.
- آفتاب سوختگی : قرارگیری طولانی مدت در معرض نور خورشید بدون محافظت مناسب می تواند به آفتاب سوختگی شدید منجر شود که با قرمزی التهاب و درد همراه است.
- افزایش خطر سرطان پوست : اشعه UVB یکی از عوامل اصلی افزایش ریسک سرطان پوست است.
- لکه های پوستی : اشعه UV می تواند به تولید بیش ازحد ملانین در پوست منجر شود و لکه های تیره روی پوست ایجاد کند.
ضرورت استفاده از ضدآفتاب
مطالعات متعدد نشان می دهند که استفاده منظم از ضدآفتاب می تواند ریسک ابتلا به سرطان پوست و سایر آسیب های پوستی ناشی از تابش اشعه UV را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. همچنین ضدآفتاب به محافظت از کلاژن پوست کمک می کند و از پیری زودرس جلوگیری می کند.
انواع ضدآفتاب
ضدآفتاب ها به دو نوع اصلی تقسیم می شوند :
- ضدآفتاب های فیزیکی : این ضدآفتاب ها با ایجاد یک لایه محافظ روی سطح پوست اشعه UV را منعکس می کنند. مواد اصلی موجود در این نوع ضدآفتاب ها شامل اکسید روی و دی اکسید تیتانیوم است. این نوع ضدآفتاب ها برای پوست های حساس مناسب تر هستند.
- ضدآفتاب های شیمیایی : این نوع ضدآفتاب ها اشعه UV را جذب و آن را به حرارت تبدیل می کنند. مواد تشکیل دهنده این ضدآفتاب ها شامل آووبنزون و اکتیسالات هستند. ضدآفتاب های شیمیایی به سرعت جذب پوست می شوند و اثر طولانی تری دارند.
انتخاب SPF مناسب
یکی از عوامل مهم در انتخاب ضدآفتاب شاخص SPF (Sun Protection Factor) است. این شاخص نشان دهنده میزان محافظت ضدآفتاب در برابر اشعه UVB است. به طور کلی :
- SPF ۱۵ : حدود ۹۳ درصد از اشعه های UVB را فیلتر می کند.
- SPF ۳۰ : حدود ۹۷ درصد از اشعه های UVB را فیلتر می کند.
- SPF ۵۰ : حدود ۹۸ درصد از اشعه های UVB را فیلتر می کند.
برای استفاده روزانه ضدآفتاب با SPF ۳۰ یا بیشتر توصیه می شود.
روش های استفاده صحیح از ضدآفتاب
برای بهره گیری کامل از مزایای ضدآفتاب رعایت موارد زیر ضروری است :
- مقدار کافی استفاده کنید : برای محافظت کامل مقدار کافی از ضدآفتاب (حدود ۲ میلی گرم در هر سانتی متر مربع از پوست) استفاده کنید.
- تمدید ضدآفتاب : هر ۲ ساعت یک بار یا پس از شنا تعریق و خشک کردن با حوله ضدآفتاب را تمدید کنید.
- استفاده در تمام مناطق بدن : فراموش نکنید که نواحی مانند گوش ها گردن و پشت دست ها نیز به ضدآفتاب نیاز دارند.
راهکارهای خانگی برای محافظت از پوست
در کنار استفاده از ضدآفتاب برخی راهکارهای خانگی نیز به محافظت از پوست در برابر آفتاب کمک می کنند :
- استفاده از کلاه و لباس های محافظ : کلاه با لبه پهن و لباس هایی با جنس UV-protection می توانند به کاهش تماس مستقیم با نور خورشید کمک کنند.
- خوردن غذاهای غنی از آنتی اکسیدان : مصرف غذاهایی مانند گوجه فرنگی سبزیجات سبز تیره و چای سبز که سرشار از آنتی اکسیدان هستند به تقویت دفاع طبیعی پوست در برابر اشعه UV کمک می کند.
- استفاده از مرطوب کننده ها با SPF : اگر ضدآفتاب به تنهایی استفاده نمی شود می توانید از مرطوب کننده هایی که دارای SPF هستند استفاده کنید.
جدول مقایسه انواع ضدآفتاب
|
نوع ضدآفتاب |
مزایا |
معایب |
|
ضدآفتاب های فیزیکی |
مناسب برای پوست حساس محافظت فوری |
ممکن است روی پوست براق یا سنگین باشد |
|
ضدآفتاب های شیمیایی |
جذب سریع مناسب برای استفاده روزمره |
نیاز به تمدید مکرر ممکن است پوست را تحریک کند |
نکات پایانی
همه افراد صرف نظر از نوع پوست باید از ضدآفتاب استفاده کنند. حتی در روزهای ابری تا ۸۰ درصد از اشعه UV می تواند از ابرها عبور کرده و به پوست شما آسیب برساند. به یاد داشته باشید که ضدآفتاب تنها یکی از اجزای مراقبت پوستی است و نباید تنها به آن اتکا کنید.
پرسش و پاسخ های متداول
۱. آیا استفاده از ضدآفتاب باعث کمبود ویتامین D می شود؟
استفاده از ضدآفتاب جلوی تولید ویتامین D را به طور کامل نمی گیرد. می توانید با مشورت پزشک منابع غذایی غنی از ویتامین D را به رژیم خود اضافه کنید.
۲. آیا نیاز است که در فضاهای بسته از ضدآفتاب استفاده کنیم؟
بله اشعه UVA می تواند از شیشه ها عبور کند بنابراین استفاده از ضدآفتاب در فضاهای بسته که در معرض نور خورشید هستند توصیه می شود.
۳. چه زمانی باید ضدآفتاب را بزنیم؟
حداقل ۲۰ دقیقه قبل از قرار گرفتن در معرض نور خورشید ضدآفتاب را روی پوست خود بمالید تا به خوبی جذب شود.
این مقاله به بررسی اهمیت و روش های صحیح استفاده از ضدآفتاب پرداخت. امیدواریم که با رعایت این نکات پوست خود را در برابر آسیب های خورشیدی محافظت کنید.