اینکه بنا به مستندات تاریخی در دوران باستان خطبا وسخنوران وظیفه ی دفاع از شهروندان را عهده دار بوده اند بهترین دلیل است بر این امر که یکی از رموز موفقیت وکلا در حرفه ی خویش تسلط به فن بیان است.سخنوری وتسلط بر فن بیان به منزله‌ی عنصر اصلی هنر خطابه، جزءلاینفک حرفه وکالت است.علاوه بر فصاحت و بلاغت در بیان، آشنایی به علوم و شاخه هایی از هنر درحرفه وکالت و دفاع از حقوق موکل موثر بوده، به همین دلیل باید پذیرفت که دفاع از حقوق مردم در قامت وکیل مدافع نوعی هنرنمایی است .
موفقیت در وکالت مستلزم برخورداری از توانایی هایی است که جز با ذوق و استعداد خلاقانه که ذات هنر در آن نهفته،میسر نیست.
آراستگی در پوشش و اخلاق، ،ابتکار عمل در برخورد با طرف دعوی،حضور ذهن و تسلط بر بداهه،تسلط بر زبان بدن،توان استنتاج و استخراج مفاهیم از متون قانونی ،بیان ساده مطالب به شکلی که قاضی به شنیدن دفاعیات وکیل و توجه به بیان وی تمایل پیدا کرده ،مقصود و منظور وکیل را دریابد در کنار قریحه روانشناسی جهت تحلیل ابتدایی کنش و واکنش اصحاب پرونده و دادرس محکمه اوصافی است که مستلزم مطالعه در حوزه‌های مختلف علوم اجتماعی در کنار منابع مدون حقوقی است.
به عنوان مثال اهمیت رنگ شناسی و هارمونی در پوشش، برای یک وکیل دادگستری در انتخاب لباس بروز می کند.اینکه نوع لباس و پوشش وکیل در دفتر کار و جلسات محکمه مستلزم چه تغییراتی است،ساده‌ترین طریق برای اثر گذاری بر فضای محکمه و جلسات مشاوره است.
شناخت آواها و آشنایی با فن بیان و صوت از ضروریات وکالت است .اینکه وکیل بتواند با دقت در لحن و بیانِ طرف ادعا و موکل خویش به حس و حال وی دست یافته و در مقابل بتواند با تغییر آهنگ کلام خویش دفاعیه ای موثر ارائه کند مستلزم تسلط به هنر گویندگی و فن بیان است.
چیدمان درست محیط دفتر با بهره مندی از هنر طراحی به وکیل کمک می کند تا در کم کردن استرس و فشارهای روانی ناشی از حضور در محکمه به خویش و مراجعین کمک کند.
آشنایی با آموزه های روانشناسی در برخی مواقع به وکیل کمک کند تا در بدترین حال روانی،شرایط روحی اش را کنترل کرده، از آثار و تبعات منفی چنین وضعیتی پیشگیری کند.
قریحه ادبی و دست به قلم بودن اگر چه ذات حرفه ی وکالت است اما آنچه می بایست بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد این نکته است که وکیل آراسته به چنین اوصافی می تواند در غالب یک بیت شعر مفهوم چند سطر لایحه را منتقل کند و یا با ذکر ضرب المثلی غایت منظور خودش را به مخاطب انتقال دهد.
غالب اشخاصی که به وکلا مراجعه می کنند با کوله باری از استرس و انبوهی سوال و چالش به امید پیدا کردن آرامش و یافتن پاسخ سوالات و مسائل خویش به دفتر وکیل مراجعه میکنند. لذا پیش از شخصیت و موقعیت علمی وکیل که در گفتگو با موکل نمایان می شود ،محل ملاقات و چیدمان دفتر وکیل در نگاه اول به چشم مراجعین می آید لذا هنر طراحی صحنه و فنگشویی در این وضعیت به وکیل کمک خواهدکرد تا از وسایل موجود در دفتر و اتاق کارخویش طوری بهره ببرد که مراجعه کننده در نگاه اول جذب محیط شده برای لحظاتی دغدغه ها و استرس هایش را فراموش کند،در ادامه بیان و دیالوگ منشی یا مدیر دفتر با موکل نقش مکمل دارد.منشی دفاتر وکلا لازم است از روابط اجتماعی خاصی برخوردار باشند تا ضمن جذب موکل با رفتار و کلام خویش به مراجعه کننده اطمینان خاطر دهد که در انتخاب وکیل درست عمل کرده است.
چیدمان سالن انتظار با یک پذیرایی ساده این امکان را فراهم می کند که بر فرض عدم حضور وکیل یا طولانی شدن زمان انتظار،استرس مضاعفی بر مراجعه کننده تحمیل نشود.
وکالت از معدود مشاغلی است که بنا بر قانون مکلف به مهیا کردن مکانی برای پذیرایی مراجعین است، لذا تامین محیطی مناسب برای مراجعین تکلیف قانونی وکیل و از جمله حقوق مراجعین است،سپس نوبت به شخص وکیل می رسد تا با بهره مندی از اندوخته هایش آرامش گم شده مراجعه کننده را به وی هدیه دهد.یک وکیل خوب می بایست به هنر گوش دادن آراسته باشد،شخصی که حاضر می شود در محکمه از همنوع خویش دفاع کند پیش از هر امری باید با دقت و حوصله به صحبت های موکلش توجه کند، اما صرف گوش سپردن بدون کنش و واکنش به عبارات شخص چندان موثر نخواهد بود بلکه لازم است وکیل به موازات صحبت های موکل رفتاری بروز دهد تا موکل مطمئن شود مخاطب وی به مشکلات او اهمیت داده با دقت تمام صحبت های وی رصد می شود جهت انتقال چنین حسی لازم است وکیل به فنون زبان بدن آگاه باشد.بعضا یک نفس عمیق یا لبخندی ساده و…معادل چند دقیقه صحبت کردن مفاهیم را منتقل می کند.لذا با اوصاف مذکور می توان اشکال متنوعی از هنر را درامر وکالت به تصویر کشید.
لازم به تذکر است که مطالعه کتب فلسفی،منطق، جامعه شناسی،تاریخ،سیاست،روان شناسی،رمان و شعر،آشنایی با دستور زبان فارسی و…برای موفقیت در حرفه وکالت ضروری است.
وکیل دادگستری – شیراز