چهار طاقی نقاشی ماندگار دوره تیموری در شیروان

به گزارش خبرنگار خبرگزاري مجله رز، برای دیدن بنای چهار طاقی یا مقبره تیموری باید به سراغ روستای زیارت شهرستان شیروان در خراسان شمالی رفت. با جستجوی امامزاده حمزه رضا، در محوطه این امامزاده میتوانید این چهارطاقی را ببینید.

آنچه از بیرون بنا به چشم میآید، نمایی هشت ضلعی است. با اینکه کتیبه چهارطاقی، قدمت آن را به دوره تیموری مربوط میکند، اما همین هشت ضلعی بودن و وجود سردابه این گمان را به وجود میآورد که بنا مربوط به دوره ایلخانی است.

فرضیه دیگری که مطرح است، مقبره را به «شیخ تیمور» نسبت می‌دهند. اما بسیاری از کارشناسان این نظر را نفی کردهاند. چرا که طبق وقف‌نامه چهارطاقی، که در سال ۱۰۴۵ هجری قمری نگاشته شده، واقف املاک شخصی به نام «امیر محمدشیخ تیموری» عنوان شده است.

با این حال بر روی سنگ قبر موجود در چهارطاقی روی سنگ قبر کلماتی هرچند غیر دقیق به چشم میخورد که از پس ساییدگی و فرسایش، تنها دو واژه «عید خواجه» به چشم میخورد. در کتب تاریخی از این عنوان با نام یکی از سرداران معروف امیر تیمور نام برده شده است.  

در هر ضلع این هشت ضلعی، یک ورودی به داخل مقبره قرار گرفته است. بخش بالایی بنا به شکل قوسدار ساخته شده است که در زیر و بالای درها، نورگیر‌هایی به عرض در‌ها دیده می‌شود. با طاق نما‌هایی که هر یک آجرچینی منحصربه فردی دارند.

کل سازه از مصالحی، چون خشت و آجر ساخته شده است. البته ناگفته نماند که فضای داخلی بنا را با گچ پوشاندهاند. ناگفته نماند که بالای سردر‌ها آجر‌هایی به رنگ فیروزه‌ای به چشم میخورد. همچنین برای طراحی و ساخت تزئینات گچ‌بری و کتیبه‌ها از نقوش اسلیمی بهره گرفته شده است.

نخستین مرمت انجام شده بر روی بنا در سال ۱۳۵۶ خورشیدی انجام گرفت. پس از انجام این مرمت، چهره اصیل بنا تا حدودی تغییر کرد. مرمت‌ها در سال ۱۳۸۴ و ۱۳۸۶ ادامه یافت و با استحکامبخشی بنا، از ریزش برخی بخش‌ها جلوگیری به عمل آمد. در پی انجام مطالعات باستان شناسی هم به ورودی بنا با کف سرداب‌های و همچنین دیوار محصورکننده در اطراف بنا دست یافته شد. احتمال میرود این دیوار محصورکننده در دوره‌های بعد برای پیشگیری از پیشروی قبر‌ها به محل ساخته شده باشد. درنهایت این بنا در سال ۱۳۸۰ با شماره ۴۸۰۸ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.

در سمت جنوب غربی چهارطاقی، امامزاد‌های منسوب به «حمزه رضا» قرار دارد. مقبره دارای گنبدی است که ارتفاع آن از قسمت فوقانی بنا ۲ متر و نیم و تا زیر گنبد بیش از ۴ متر است. فاصله بنای چهارطاقی تیموری یا بنای امامزاده حمزه رضا در حدود ۵۰ متر است.

انتهای پیام