به‌طورکلی، در مدارهای الکتریکی و دکل 6 متری دوربین مدار بسته یک سیم ارت یا سیم اتصال به زمین وجود دارد. این سیم از خروجی دستگاه‌های الکتریکی به زمین متصل شده و جریان الکتریسیته اضافی را به زمین منتقل می‌کند. در ادامه این مطلب قصد داریم نکات اجرایی مهم در نصب سیم ارت ساختمان مسکونی و اداری را بررسی کنیم. اگر شما هم کنجکاوید تا با مراحل اتصال انواع سیم ارت آشنا شوید و ایمنی را در محل کار یا زندگی خود با دقت بیشتری بررسی کنید، آموزش نصب سیم ارت در ادامه این مطلب را از دست ندهید.
۱. انتخاب محل نصب؛ سیم ارت را به کجا وصل کنیم؟
یکی از اولین مراحل نصب سیم ارت ساختمان، انتخاب محل نصب است. به‌طورکلی سیم ارت باید به گونه‌ای باشد که از یک طرف به لوازم الکتریکی و از طرف دیگر به سیستم لوله‌کشی آب ساختمان یا چاه ارت وصل شود. اگر دکل مهاری در تهران دارید باید برای محل نصب سیستم ارت بیشتر دقت نمایید. محل نصب سیم ارت باید در نزدیکی سیستم‌های الکتریکی و نزدیکی قابل‌توجه به سیستم‌های گازی، آب و فاضلاب باشد. چاه ارت باید در مکان‌هایی که پایین‌ترین سطح دسترسی را دارند، حفر شود.
علاوه‌بر این، دسترسی به رطوبت در عمق کم، در آن محل باید امکان‌پذیر باشد. به‌طورکلی، مکان‌هایی مانند زمین چمن، باغچه و فضاهای سبز که زمین مرطوبی دارند، بهترین محل برای نصب انواع سیم ارت محسوب می‌شوند. برای این که نصب ارت ساختمان با کمترین ضریب خطا انجام شود، به ابزارآلات تخصصی مانند ماشین‌های حفاری و ابزارهای کمک‌‌کننده مانند نیاز خواهید داشت؛ پیش از اقدام برای نصب ارت ساختمان مسکونی یا تجاری، ابزار لازم این کار را تهیه کنید.
۲. انتخاب از میان انواع سیم ارت؛ سیم‌های بادوام مسی را انتخاب کنید
یکی از مهم‌ترین مراحل در اجرای صحیح سیم ارت، انتخاب سیم اتصال به زمین مناسب است. انواع سیم ارت با تنوع بسیار بالا تولید می‌شوند و از سبک تولید، جنس رسانا تا نحوه آرایش رشته‌های درون سیم، در این تنوع تاثیرگذار هستند. بااین‌حال، برای سیم ارت ساختمان مسکونی و مراکز تجاری، معمولا از انواع سیم ارت با رشته‌های مفتولی مسی استفاده می‌شود که قابلیت تحمل جریان بالا را دارد.
برای نصب سیم ارت می‌توانید از سیم‌هایی با قطر ۴-۶ میلی‌متر استفاده کنید. نمره سیم ارت در ساختمان‌های مختلف، ممکن است متفاوت باشد. هنگام نصب سیم ارت بسیار بااحتیاط عمل کرده و از ابزارهای مناسب استفاده کنید. ابزارهای مورداستفاده باید عایق جریان برق باشند. اگر حین کار از ابزاری مانند استفاده می‌کنید که عایق نیست، حتما دستکش‌های عایق برق بپوشید.
۳. نصب پایه‌های سیم ارت؛ مرحله‌ای مهم در آموزش نصب سیم ارت
یکی از مهم‌ترین مراحلی که بعد از ترسیم نقشه سیم کشی ارت ساختمان به آن پرداخته می‌شود، نصب پایه‌های سیم ارت برای شروع فرایند اتصال سیم‌ها است. احتمالا این سوال برای شما پیش آمده است که پایه‌های سیم ارت را به کجا وصل کنیم؟ در پاسخ باید گفت که پایه‌های سیم ارت باید به دیوار یا سقف نصب شوند. طریقه نصب این پایه‌ها نیز باید به گونه‌ای باشد که توانایی تحمل وزن سیم ارت را داشته باشند.
برای نصب پایه‌ها باید از مته و پیچ استفاده کنید. در انتخاب قطر و طول پیچ و مهره‌ها نیز دقت کافی به خرج دهید. در نهایت می‌توانید متناسب با اندازه مهره و پیچ‌ها، از و سایر ابزار مناسب برای نصب انواع سیم ارت استفاده کنید.
۴. نصب سیم ارت ساختمان؛ مرحله اصلی در راه‌اندازی سیستم ارت ساختمان مسکونی و تجاری
بعد از نصب پایه‌های سیم ارت، نوبت به نصب کردن سیم ارت می‌رسد. برای برخورداری از اتصال محکم و قوی، بهتر است از انواع پیچ، مهره و کلیپس‌های متصل به پایه‌ها و سیم‌ها کمک بگیرید. برای نصب سیم ارت ساختمان مسکونی و تجاری، ابتدا باید دو سر سیم را به دو طرف پایه‌ها متصل کرده و سپس سیم را به هم وصل کنید. برای اتصال دو سر سیم نیز از پیچ و مهره استفاده می‌شود. علاوه‌بر این، برای اتصال سیم به یکپارچه‌کننده مربوطه می‌توانید از پایه‌های سیم ارت کمک بگیرید.
۵. وصل کردن سیم ارت به وسایل الکترونیکی؛ مرحله نهایی نصب سیم ارت ساختمان
پس از تکمیل فرایند اجرایی نصب سیم ارت، باید آن را به طریقی به دستگاه‌های الکترونیکی وصل کنید. برای این کار از کلیپ‌های مخصوص استفاده می‌شود. روش کار به این صورت است که ابتدا سر سیم را به کلیپ وصل کرده و سپس کلیپ را به دستگاه الکترونیکی مربوطه متصل می‌کنید. برای اطمینان از اتصال صحیح سیم ارت به دستگاه، می‌توانید با استفاده از دستگاه‌های تستر ارت سنج، این موضوع را موردبررسی قرار دهید.
برای نصب سیم ارت از تکنسین‌های باتجربه کمک بگیرید
در این مطلب ۵ نکته مهم برای اجرای صحیح فرایند نصب سیم ارت ساختمان را بررسی کردیم. نکته‌ای که حتما باید به آن توجه کنید، این است که سیم ارت یکی از مهم‌ترین بخش‌های سیستم الکتریکی یک ساختمان محسوب می‌شود و باید با رعایت استانداردهای ملی و بین‌المللی برای نصب آن اقدام کنید. به همین دلیل توصیه می‌کنیم برای راه‌اندازی سیستم ارت ساختمان مسکونی یا مراکز تجاری، حتما از تکنسین‌های حرفه‌ای و مجرب کمک بگیرید.
نصب سیم ارت ساختمان
مهم‌ترین به شرح زیر هستند:
- انتقال نشتی جریان الکتریسیته به زمین
- مهار جریان‌های تولیدشده از القائات الکترومغناطیسی و تخلیه الکتریسته ساکن
- کاربرد مناسب سیستم‌های الکتریکی، الکترونیکی و دیجیتالی
- کارکرد صحیح تجهیزات حفاظتی مانند
- حفاظت از جان انسان‌ها یا سایر موجودات زنده
- کاهش ولتاژ گام و ولتاژ تماس در مواقع بروز اختلاف پتانسیل‌های خطرناک
- حفظ عایق‌بندی سیستم از طریق ایجاد مسیری برای جریان‌های اتصال کوتاه برای عملکرد به‌موقع لوازم حفاظتی
سیم ارت به کجا متصل می‌شود؟
نصب ارت ساختمان زمانی درست و اصولی است که یک سر آن به لوازم الکتریکی و سر دیگر آن به سیستم لوله کشی آب ساختمان یا چاه ارت وصل گردد. بهتر است. چاه ارت به حفره‌ای گفته می‌شود که عمق آن به وسیله میزان رطوبت خاک تعیین می‌شود. به‌طور مثال ممکن است در جایی که رطوبت خاک زیاد است، عمق نیم متر برای چاه ارت کافی باشد اما در جایی دیگر به دلیل کم بودن رطوبت خاک، به 3 یا 4 متر حفاری نیاز باشد.
چاه ارت را باید با آهک و خاک و زغال پر کنید و یک صفحه مسی بزرگ را به‌صورت عمودی درون خاک قرار دهید تا رسانایی زمین را افزایش دهید. در نتیجه بازدهی سیم ارت هم افزایش پیدا می‌کند. تقریباً همه لوازم الکتریکی به سیم ارت احتیاج دارند، اما لوازمی با بدنه فلزی یا رسانا نیاز بیشتری به اتصال به سیم ارت خواهند داشت.
روش‌های نصب سیم ارت ساختمان
برای نصب ارت ساختمان می‌توان از 2 روش استفاده کرد که عبارتند از:
- نصب ارت ساختمان به روش زمین عمقی
- نصب ارت ساختمان به روش زمین سطحی
۱. نصب ارت ساختمان به روش زمین عمقی
- ابتدا باید محل مناسب برای حفر چاه را پیدا و تعیین کنید.
- در صورت رسی بودن خاک، چاه باید کم عمق و در زمین‌های سنگی و شنی، چاه باید عمیق باشد.
- ترجیحاً بهتر است که چاه ارت در مجاورت آب و محیط مرطوب و نقاطی با سطح پایین حفر شود.
- عمق چاه به میزان مقاومت زمین بستگی دارد. ولی به‌طور کلی در نصب ارت ساختمان به روش زمین عمقی، عمق چاه باید بین 4 تا 8 متر و قطر آن 80 سانتی‌متر باشد.
- بعد از حفر کردن چاه، سیم‌ها را به صفحه مسی متصل کرده و سیم‌ها و صفحه را به هم جوش دهید.
- سیم ارت و سیم میله برق‌گیر باید در یک مسیر مستقیم و کم پیچ‌وتاب باشند.
- جوش مورد استفاده در نصب ارت ساختمان به روش زمین عمقی، جوش برنج یا نقره است.
- ابتدا 20 لیتر محلول آب و نمک تهیه کنید و در کف چاه بریزید. سپس 24 ساعت صبر کنید و بعد ادامه کار را دنبال کنید.
- ته چاه را با خاک نرمی مانند رس تا ارتفاع 20 سانتی‌متر پر کنید.
- سپس مقدار لازم بتونیت را با آب مخلوط کرده و محلول را به ارتفاع 20 سانتی‌متر در کف چاه بریزید.
- سپس صفحه مسی را به 2 سیم مسی جوش داده و یکی از سیم‌ها را به میله برق‌گیر و دیگری را شینه داخل ساختمان وصل کنید.
- در مرحله آخر از نصب ارت ساختمان به روش زمین عمقی، صفحه مسی را به‌صورت عمودی درون چاه قرار دهید و اطراف آن را با محلولی که تهیه کرده‌اید، پر کنید.
- سپس یک عدد لوله پولیکای سوراخ شده را به‌صورت مورب بالای صفحه مسی قرار دهید و درون آن را تا 50 سانتی متر با شن پر کنید.
- این لوله رطوبت لازم را در فصول گرم تأمین می‌کند.
به همین دلیل در صورتی که رطوبت مورد نیاز چاه ارت از طریق کف چاه تأمین می‌شود، دیگر نیازی به قرار دادن این لوله پولیکا نیست. - روی صفحه مسی را با دوغاب تا ارتفاع 20 سانتی‌متر پر کنید و تا 10 سانتی‌متری لبه چاه را با خاک معمولی پر کنید.
- مابقی فضا را با سنگریزه پر کنید تا برای نفوذ باران فضای کافی وجود داشته باشد.
- در آخرین مرحله از نصب ارت ساختمان به روش زمین عمقی، تمام تجهیزات ساختمان را به‌صورت جداگانه و موازی به شینه متصل کنید.
- اگر دکل روی ساختمان باشد، باید سیم میله برق‌گیر از بیرون ساختمان تا شینه کشیده شود و دارای عایق باشد.
۲. روش زمین سطحی نصب ارت ساختمان
- این روش در مکان‌هایی که دارای ارتفاع کم از سطح دریا هستند، یا پستی و بلندی سایت زیاد باشد، مناسب است.
- باید چاهی با عمق 80 سانتی‌متر حفر کنید.
- با توجه به مقاومت زمین می‌توانید به‌جای صفحه مسی از صفحه فولادی با روکش مسی استفاده کنید.
- کابل‌های مسی را به صفحه وصل کنید.
- در مرحله بعد 2 میله با فاصله 3 متر از هم را درون زمین قرار دهید تا جایی که 15 سانتی‌متر از میله‌ها، بیرون از زمین قرار گیرد.
- کابل‌های مسی را به این میله‌ها وصل کنید و با استفاده از ارت سنج، مقاومت زمین را اندازه‌گیری کنید.
- در صورتی که به مقاومت لازم نرسیدید، تعداد میله‌ها را افزایش دهید.
- سپس سیمی که به شینه مسی متصل است را به تک‌تک میله‌ها جوش می‌دهیم و به طرف دکل می‌بریم.
- در مرحله بعدی روی سیم مسی را با بتونیت بپوشانید و با خاک نرم روی آن را پر کنید.
- در مناطق سردسیر عمق کانال حفاری شده و مسیر عبور سیم مسی خیلی مهم است و باید عایق شود تا دچار یخ‌زدگی نشود.
اتصال سیم ارت به نول
همان‌طور که کمی قبل‌تر گفتیم روش‌های مختلفی برای نصب ارت ساختمان وجود دارد. یکی دیگر از این روش‌ها سیم ارت به نول است. سیم نول در واقع سیمی خنثی است که کاربری‌های خاص خود را دارد؛ اما از نظر اصولی بودن کار، بهتر است که سیم ارت به زمین و سیم نول به سیم کشی نول شهری متصل شود.
کلام اخر
سیم ارت یکی از اصلی‌ترین روش‌های جلوگیری از برق‌گرفتگی افراد در ساختمان‌ها است و ضروری‌ترین بخش ایمنی ساختمان‌سازی محسوب می‌شود. روش‌های مختلفی برای اجرای نصب ارت ساختمان وجود دارد که ما در این مطلب آن‌ها را توضیح دادیم. در مقالات بعدی درباره سوال پر تکرار دکل مهاری چیست ؟ چه کاربردهایی دارد ؟ آیا نیاز به سیم ارت دارد؟ و سایر سوالات شما صحبت خواهیم کرد.