سونوگرافی چیست و چه کسانی به سونوگرافی نیاز دارند؟ انواع سونوگرافی چیست و چه کسانی می توانند تصاویر سونوگرافی را تفسیر کنند؟ در این مقاله به این سوالات پاسخ خواهیم داد.
در این مقاله می خوانیم:
سونوگرافی یکی از مهم ترین روش های تشخیص در طول فرآیند تشخیص است، سونوگرافی انواع مختلفی دارد و هر کدام کاربرد خود را دارند که در آینده تمامی این موضوعات را توضیح خواهیم داد.
سونوگرافی چیست؟
در سونوگرافی از امواج صوتی برای گرفتن عکس از داخل بدن استفاده می شود. از این روش برای تعیین علت التهاب، بیماری، درد در اندام های بدن و بررسی وضعیت نوزاد زن باردار و سلامت مغز و مفاصل نوزاد استفاده می شود.
انجام سونوگرافی در برخی موارد نیاز به آمادگی قبلی دارد اما در بیشتر موارد نیاز به آمادگی خاصی نیست. گاهی لازم است قبل از سونوگرافی از خوردن و آشامیدن خودداری شود. جواهرات خود را بردارید و لباس راحت و گشاد بپوشید. گاهی اوقات از افراد خواسته می شود که لباس یا لباس مجلسی خاصی بپوشند.
سونوگرافی عمومی چیست؟
سونوگرافی (سونوگرافی) روشی بی خطر و بدون درد است که با استفاده از امواج صوتی انجام می شود و تصاویر دقیقی از اندام های داخلی ایجاد می کند. در سونوگرافی از پروب کوچکی به نام ترانسدیوسر استفاده می شود و ژل مخصوصی روی پوست قرار می گیرد.
امواج رادیویی با فرکانس بالا از طریق پروب وارد بدن می شود. کاوشگر صدایی را که به استخوان باز می گردد جمع آوری می کند. یک کامپیوتر از این امواج رادیویی برای ایجاد یک تصویر استفاده می کند.
اشعه ایکس در سونوگرافی مانند رادیولوژی استفاده نمی شود. تصویر را می توان در زمان واقعی مشاهده کرد. از این رو می توان ساختار و حرکت اندام های بدن را نشان داد و از طرف دیگر سونوگرافی جریان خون را در رگ های خونی نشان می دهد. سونوگرافی یک آزمایش پزشکی غیر تهاجمی است که به پزشکان در تشخیص و درمان بیماری ها کمک می کند.
یک سونوگرافی سنتی تصاویری از قسمت های نازک و صاف بدن را نشان می دهد. پیشرفت در فناوری اولتراسوند، مانند اولتراسوند سه بعدی، منجر به تبدیل امواج صوتی به تصاویر سه بعدی می شود.
سونوگرافی داپلر نیز می تواند بخشی از تشخیص اولتراسوند باشد. با این روش حرکات مواد مختلف در بدن مورد ارزیابی قرار می گیرد. این به پزشک اجازه می دهد تا حرکت خون در شریان ها و سیاهرگ ها را ارزیابی کند.
سه نوع سونوگرافی داپلر وجود دارد:
داپلر رنگی: در این نوع سونوگرافی از رایانه برای تبدیل اندازه گیری های دست به نمودارهای رنگی برای نشان دادن سرعت و جهت جریان خون در رگ ها استفاده می شود.
پاور داپلر: این روش جدیدتر از سونوگرافی و حساستر از روش رنگی است و می تواند جزئیات بیشتری را در مورد جریان خون به پزشک نشان دهد، مخصوصاً زمانی که جریان خون محدود یا مسدود شده باشد. از طرفی سونوگرافی این بار نمی تواند مسیر خونریزی را نشان دهد که نقش بسیار مهمی در تشخیص بسیاری از بیماری ها دارد.
داپلر طیفی: در این روش اندازه گیری جریان خون به صورت گرافیکی نشان داده می شود. به جای تصویر رنگی، در این نوع سونوگرافی می توانید ببینید که خون در یک زمان خاص به کدام سمت می رود. مانند این روش می توانید اطلاعات مربوط به جریان خون را به صداهای خاصی تبدیل کنید که با هر ضربان قلب شنیده می شوند.
برخی از کاربردهای رایج سونوگرافی چیست؟
سونوگرافی برای تشخیص بسیاری از مشکلات و بررسی آسیب های اندام ناشی از بیماری ها استفاده می شود.
سونوگرافی به پزشک کمک می کند تا علائم زیر را ارزیابی کند:
او بود
ادم
فامایی
سونوگرافی یک روش موثر و مفید برای بررسی بسیاری از اندام های داخلی بدن است، از جمله:
سیستم قلبی عروقی شامل شریان شکمی و شاخه های متعدد آن
وای
مثانه
طحال
پانکراس
کلیه
مثانه
رحم
تخمدان ها
جنین در شکم مادر
چشم ها
تیروئید و غدد پاراتیروئید
بیضه ها و کیسه بیضه
مغز یک نوزاد
مفاصل کمر و لگن کودک
ستون فقرات نوزاد
سونوگرافی در موارد زیر نیز کاربرد دارد:
راهنمای انجام سایر روش‌های تشخیصی مانند نمونه‌گیری با سوزن که در آن نمونه‌هایی از سلول‌ها از قسمت‌های غیرطبیعی بدن با استفاده از سوزن تست آزمایشگاهی گرفته می‌شود.
خودآزمایی پستان و راهنمایی شیردهی
تشخیص طیف گسترده ای از بیماری های قلبی، از جمله مشکلات دریچه قلب و نقایص مادرزادی قلب، و ارزیابی میزان آسیب پس از حمله قلبی. سونوگرافی قلب را اکوکاردیوگرام یا اکوکاردیوگرام می نامند.
سونوگرافی داپلر به پزشک کمک می کند تا موارد زیر را بررسی و ارزیابی کند:
اختلال در جریان خون، به عنوان مثال به دلیل لخته شدن خون
باریک شدن رگ ها
تومورها و ناهنجاری های مادرزادی عروق خونی
کاهش یا کاهش جریان خون به گروهی از اندام ها مانند بیضه ها یا تخمدان ها
افزایش خونریزی که می تواند نشانه بیماری باشد
سونوگرافی داپلر اطلاعات بهتری در مورد سرعت و حجم خون به پزشک می دهد. از این اطلاعات، پزشک می تواند تشخیص دهد که آیا بیمار برای آنژیوگرافی مناسب است یا خیر.
چگونه برای سونوگرافی آماده شویم؟
لباس های گشاد و راحت بپوشید، گاهی اوقات لازم است بیمار تمام لباس ها و جواهرات را دربیاورد. گاهی اوقات در طول سونوگرافی از فرد خواسته می شود که روپوش یا روپوش مخصوص بپوشد.
آمادگی برای سونوگرافی بستگی به نوع سونوگرافی دارد. در برخی موارد، پزشک از بیمار می‌خواهد 12 ساعت قبل از ویزیت ناشتا باشد. در این مدت از خوردن یا نوشیدن مایعات خودداری کنید.
در موارد دیگر به بیمار توصیه می شود 2 ساعت قبل از سونوگرافی 6 لیوان آب بنوشد و در این مدت از ادرار کردن خودداری کند. در این حالت در حین انجام سونوگرافی باید مثانه پر باشد.
دستگاه سونوگرافی شامل چه مواردی است؟
دستگاه اولتراسوند از یک کامپیوتر، یک مانیتور ویدئویی و یک مبدل متصل تشکیل شده است. فرستنده یک دستگاه کوچک قابل حمل شبیه میکروسکوپ است. گاهی اوقات، چندین فرستنده با قدرت های مختلف در طول آزمایش استفاده می شود.
مبدل امواج صوتی غیرقابل شنیدن با فرکانس بالا را به بدن ارسال می کند. سپس صدای منعکس شده از بدن خارج می شود. در واقع، اصل عملکرد اولتراسوند مشابه فناوری خاصی است که در کشتی ها و زیردریایی ها استفاده می شود.
تکنسین سونوگرافی مقداری ژل را به نقطه مورد نظر می زند و سپس پروب را روی ژل حرکت می دهد. ژل به امواج صوتی اجازه می دهد تا بین مبدل و ناحیه آزمایش حرکت کنند. تصاویر اولتراسوند را می توان فوراً روی یک صفحه ویدیویی، شبیه به مانیتور کامپیوتر، نمایش داد.
کامپیوتر بر اساس دامنه و فرکانس و مدت زمانی که طول می کشد تا سیگنال اولتراسوند به مبدل بازگردد، تصویری تولید می کند. به علاوه هنگام انجام سونوگرافی بررسی می شود که صدا به کدام قسمت از بدن یا بافت بدن قابل انتقال است.
سونوگرافی چگونه کار می کند؟
سونوگرافی مبتنی بر فناوری شنوایی خفاش ها، قایق ها و ماهیگیران است. هنگامی که یک موج صوتی به چیزی برخورد می کند، به عقب باز می گردد یا پژواک ایجاد می کند. با اندازه گیری این امواج صوتی می توانید فاصله، اندازه و ساختار جسم مورد نظر و همچنین درصد قدرت را درک کنید. این حالت زمانی استفاده می شود که هدف جامد یا پر از آب باشد.
در پزشکی از سونوگرافی برای تشخیص تغییرات ظاهری اندام ها، بافت ها و عروق خونی و برای تشخیص ساختارهای غیر طبیعی مانند تومورها استفاده می شود.
با اولتراسوند، مبدل هم امواج صوتی را ساطع می کند و هم پژواک حاصل را ضبط می کند. هنگامی که مبدل بر روی پوست فشار داده می شود، پالس های ریز و نامحسوس با فرکانس بالا را به بدن می فرستد. صدا از طریق بدن، اندام‌های داخلی، بافت‌ها و مایعات منتشر می‌شود، سپس یک گیرنده حساس در مبدل، امواج برگشتی و مسیر آنها را ثبت می‌کند.
امواج توسط کامپیوتر آنالیز شده و در نهایت همزمان تصویری از بافت های داخلی بدن بر روی صفحه نمایش داده می شود. تصاویر اولتراسوند را می توان چاپ، ویدئو و تصویر کرد.
در سونوگرافی داپلر می توان جهت یا سرعت جریان خون در رگ ها را اندازه گیری کرد. حرکت سلول های خونی باعث تغییر ارتفاع امواج صوتی ارسالی به عقب می شود. کامپیوتر صدا را جمع آوری و تجزیه و تحلیل می کند و یک نمودار یا تصویر رنگی خاص ایجاد می کند که جریان خون در رگ ها را نشان می دهد.
سونوگرافی چگونه انجام می شود؟
اکثر سونوگرافی ها به بیمار نیاز دارند که رو به بالا روی تخت دراز بکشد. گاهی اوقات از بیمار خواسته می شود که برای بهبود کیفیت تصویر به پهلو بخوابد.
پس از قرار گرفتن بیمار بر روی تخت، رادیولوژیست ژل آب گرم را به ناحیه مورد نظر می زند. این لایه به فرستنده کمک می کند تا تعامل بهتری با بدن داشته باشد و هوای بین فرستنده و پوست را خارج می کند که می تواند صدا را مسدود کند. این مبدل بر روی پوست حرکت داده می شود تا تصویری دقیق و دقیق از ناحیه انتخاب شده به دست آید.
به طور معمول، فشار وارد شده توسط مبدل هیچ گونه ناراحتی برای بیمار ایجاد نمی کند. با این حال، هنگامی که ملتهب است و ناحیه متورم بررسی می شود، فشار مبدل ممکن است باعث درد شود. سونوگرافی داپلر نیز بر روی همان مبدل انجام می شود.
در موارد نادر، کودکان خردسال ممکن است برای معاینه اولتراسوند آرام بخش شوند. بعد از سونوگرافی، ژل به راحتی با دستمال پاک می شود. اگر ژل پاک نشود به سرعت از بین می رود و لکه ای روی لباس فرد باقی نمی گذارد.
در برخی از انواع اولتراسوند، که در آن یک مبدل به یک پروب متصل می شود و پروب مستقیماً به بدن منتقل می شود، این آزمایش ها عبارتند از:
اکوکاردیوگرافی ترانس مری: یک مبدل در مری قرار داده می شود تا از قلب عکس بگیرد.
سونوگرافی ترانس رکتال: برای بررسی پروستات در مردان، از طریق مقعد وارد بدن می شود.
سونوگرافی ترانس واژینال (سونوگرافی ترانس واژینال): یک مبدل از طریق واژن زن برای بررسی تخمدان ها و رحم وارد بدن می شود.
بیمار در حین و بعد از سونوگرافی چه شرایطی را تجربه می کند؟
اکثر معاینات اولتراسوند بدون درد، سریع و آسان قابل تحمل هستند.
انواع خاصی از روش های اولتراسوند نیاز به یک مبدل برای ورود به بدن دارند که می تواند برای بیمار ناراحت کننده باشد.
در طول اسکن سونوگرافی داپلر، فرد ممکن است صدای ضربانی یا ضربانی را بشنود که دامنه آن دائماً در حال تغییر است. از این امواج برای نظارت و اندازه گیری جریان خون استفاده می شود.
اکثر روش های اولتراسوند در 30 دقیقه کامل می شوند، اما برخی از سونوگرافی های پیشرفته تا یک ساعت طول می کشد.
پس از انجام سونوگرافی از فرد خواسته می شود لباس بپوشد و منتظر نتیجه سونوگرافی باشد.
پس از سونوگرافی، فرد باید بتواند بلافاصله فعالیت های معمول روزانه خود را انجام دهد.
چه کسی نتایج سونوگرافی را تفسیر می کند؟
رادیولوژیست نتیجه تفسیر تصویر اولتراسوند را برای پزشکی که این روش تشخیصی را تجویز کرده است ارسال می کند. پس از آن، پزشک نتایج این آزمایش ها را با بیمار در میان می گذارد. در برخی موارد، رادیولوژیست نتایج را پس از سونوگرافی با بیمار در میان می گذارد.
مزایا و معایب سونوگرافی چیست؟
سونوگرافی مزایا و معایبی دارد که در ادامه به مزایا و معایب آن می پردازیم.
مزایا
اکثر روش های اولتراسوند غیر تهاجمی هستند و از سوزن یا تزریق استفاده نمی کنند.
سونوگرافی گاهی اوقات می تواند باعث ناراحتی برخی افراد شود، اما نباید باعث درد بیمار شود.
سونوگرافی بسیار ایمن است و از اشعه استفاده نمی کند.
تصاویر اولتراسوند تصاویر واضحی از بافت های بدن هستند که به سختی در اشعه ایکس دیده می شوند.
به راحتی می توان از سونوگرافی برای نظارت بر وضعیت زنان باردار و جنین آنها استفاده کرد.
سونوگرافی تصویر زنده دقیقی از وضعیت داخلی بدن ارائه می دهد، بنابراین می توان از آن به راحتی برای نمونه برداری یا آسپیراسیون استفاده کرد.
معایب
تا به امروز هیچ خطری در انجام سونوگرافی تشخیصی استاندارد گزارش نشده است.
عوامل محدود کننده سونوگرافی چیست؟
هوا یا گاز با امواج فراصوت تداخل می کند. بنابراین، این روش برای معده گازدار یا روده ها و اندام های اطراف معده ایده آل نیست. سونوگرافی برای تصویربرداری از ریه های پر از هوا مناسب نیست، اما می توان از آن برای تشخیص مایع اطراف یا داخل ریه ها استفاده کرد. امواج اولتراسوند معمولاً به استخوان نفوذ نمی کنند، اما می توان از آنها برای تجسم شکستگی استخوان یا تشخیص عفونت های اطراف استخوان استفاده کرد. امواج اولتراسوند به سختی به استخوان ها نفوذ می کند، بنابراین فقط سطح بیرونی ساختارهای استخوانی قابل مشاهده است و فضای داخلی آنها امکان پذیر نیست. اما در کودکان به دلیل غضروف بیشتر نسبت به بزرگسالان، این امکان به راحتی در دسترس است. برای بررسی ساختارهای داخلی استخوان ها باید روش های تصویربرداری دیگری مانند ام آر آی انجام شود.
برای سونوگرافی در شیراز میتوانید به بهترین سونوگرافی شیراز مراجعه کنید.
