نحوه کاشت و پرورش درخت گلابی:
هر میوه با توجه به شرایط کاشت و نگهداری، دارای ویژگی‌ها و ظاهر متفاوتی است. محصولاتی مانند گلابی و سیب شرایط دشواری برای کاشت و مراقبت نداشته و در صورت توجه به نکاتی ساده، باغداران می‌توانند باغی پر از محصول باکیفیت در اختیار داشته باشند. البته این بدان معنا نیست که تمام مراحل در کاشت درخت گلابی، به آسانی انجام شود. یکی از مهمترین مراحل در کاشت این میوه، تشخیص زمان برداشت محصول است. در این مطلب به مشخصات این درخت و نکات مهم در خصوص کاشت آن اشاره خواهیم داشت.
اگر قصد کاشت درخت گلابی؛ و برداشت میوه های شیرین و آبدار این درخت را دارید؛ باید بدانید که مناطقی با خاک حاصلخیز و آب و هوای معتدل، بهترین گزینه برای کاشت گلابی هستند. البته این نهال قابلیت کاشت در مناطق نیمه سردسیر را نیز داشته و از مقاومت سرمایی بالایی نیز برخوردار است. زادگاه اصلی درختان گلابی بخش‌های غربی آسیا و مناطقی ازبخش شرق قاره اروپا می باشد. در حال حاضر بیش از سی گونه گلابی در سراسر جهان وجود دارد. شرایط نگهداری از این درخت چندان دشوار نبوده و بسیاری از باغداران به کاشت نهال گلابی، اشتیاق بیشتری نشان می‌دهند.
روش کاشت درخت گلابی چگونه می باشد؟
یکی از بهترین روش‌های کاشت ارقام مختلف، تهیه نهال و کاشت در زمین زراعی است. برای این منظور کافی است به یکی از مراکز خرید نهال مراجعه کرده و نهال مورد نظر خود را تهیه کنید. برای کاشت نهال گلابی؛ شما نیاز به خاکی حاصلخیز در منطقه‌ای با آب و هوای معتدل دارید. در کاشت گلابی؛ نیز همچون دیگر ارقام باید بر روی زمین گودال‌هایی با عمق مناسب ایجاد کنید.
پس از کاشت و رسیدن به زمان باردهی درخت گلابی، باید به زمان مناسب برداشت توجه داشته باشیم. تا زمانی که میوه گلابی به رنگ زرد یا طلایی نرسیده باید از روی شاخه‌ها چیده شود. به این دلیل که در کوتاه‌ترین زمان پس از تغییر رنگ میوه فاسد شده و دیگر قابل استفاده نخواهد بود. معمولا باغدارن این میوه را هنگامی که به رنگ سبز بوده و حجمی سفت دارد، برداشت می‌کنند.
نکات مهم در کاشت نهال گلابی:
به نقل از کارشناسان آلفا نهال یکی از مهمترین موارد در حفر گودال، در نظر گرفتن موقعیت مکانی است. توجه داشته باشید که نور خورشید باید به شکل مستقیم بر گودال ایجاد شده و نهال کاشته شده بتابد. باغداران معمولا در ابتدای فرایند کاشت از کودهای گیاهی یا کودهای دامی پوسیده برای تقویت خاک استفاده می‌کنند.
از آنجا که انواع نهال از ظرافت بیشتری برخوردار هستند باید از آن‌ها در برابر آفات و وزش باد شدید به خوبی محافظت شود. به طور کلی کاشت نهال گلابی، به خاکی مرطوب با زهکشی مناسب احتیاج دارد.
فاصله کاشت درخت گلابی چقدر است؟
رعایت فاصله مناسب بین درختان از نکات مهم در خصوص کاشت گلابی، است. برای این منظور شما باید فاصله 4 تا 6 متر را برای کاشت درختان گلابی در کنار یکدیگر در نظر داشته باشید. همچنین ردیف‌هایی که درختان بر روی آن قرار گرفته‌اند نیز باید بین 6 تا 8 متر از یکدیگر فاصله داشته باشند. شاخه ها و برگ های درخت گلابی در فرایند رشد به حجم و گستره قابل‌توجهی می‌رسند، به همین دلیل نگه داشتن فاصله مناسب کاشت اهمیت بسیاری دارد.
بهترین فصل برای کاشت نهال گلابی:
نکته مهم دیگر در کاشت انواع درخت، توجه به زمان کاشت است. زمان طلایی جهت کاشت درخت گلابی، فصل پاییز و زمستان می باشد.
آیا پرورش درخت گلابی در باغچه امکان‌پذیر است؟
در پاسخ به این سؤال می‌توانیم به روشی اشاره کنیم که به شما اجازه می‌دهد تا به وسیله دانه گلابی، یک درخت از این میوه شیرین در باغچه خود داشته باشید.
برای این منظور کافی است دانه های گلابی را از آن جدا کرده و پس از قرار دادن در آب، آن‌ها را درون کودی مناسب که ترجیحا گیاهی باشد، بکارید. برای تهیه کودهای گیاهی می‌توانید به مراکز فروش کود مراجعه نمایید. معمولا انواع کود درون یک کیسه پلاستیکی به فروش می‌رسند و شما می‌توانید دانه‌ها را درون همان کیسه و داخل کود قرار دهید. دانه‌های گلابی که داخل کود کاشته شده‌اند برای مدت زمان 60 تا 90 روز باید در مکانی سرد قرار بگیرند.
کنترل رطوبت داخل کود نیز اهمیت بسیاری دارد. در صورتی که کود داخل پلاستیک خشک شده بود، می‌توانید بر روی آن آب اسپری کنید. پس از به اتمام رسیدن زمان این مرحله می‌توانید دانه ها را از داخل کیسه بیرون آورده و برای رسیدن به دمای محیط درون آب گرم قرار دهید.
به این ترتیب با کاشتن دانه ها درون یک گلدان می‌توانید برای جوانه زدن آن‌ها منتظر بمانید. کنترل و حفظ رطوبت خاک گلدان در این مرحله نیز اهمیت بسیاری دارد. نور کافی و رطوبت مناسب از نیازهای اولیه کاشت نهال گلابی، است که باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشید. پس از جوانه زدن و رویش برگ‌ها می‌توانید هر کدام از دانه‌ها را برای کاشت داخل خاک باغچه آماده کنید.
آفات و بیماری های گلابی کدام است؟
- اولین آفت مهم نهال گلابی، پسیل گلابی:
مهمترین آفتی که برگ و شاخه درخت گلابی را در معرض تهدید قرار می‌دهد، پسیل است. این آفت در طولانی مدت خسارات بسیاری به درخت وارد کرده و بر رشد و باردهی آن تأثیر قابل توجهی می‌گذارد. رطوبت کافی و آبیاری منظم از عواملی هستند که خطر آسیب پسیل گلابی را کاهش می‌دهند. همچنین رعایت فاصله بین درختان، استفاده از کودهای شیمیایی مناسب و هرس به موقع شاخه‌ها، از مواردی است که در مبارزه با آفت‌ها نقش مهمی دارند.
- دومین آفت مهم درختان گلابی، سنک گلابی:
یکی دیگر از آفات مهم در کاشت درخت گلابی، سنک گلابی است که باعث ریزش برگ‌ها و میوه‌ها و همچنین خراب شدن محصول می‌شود. هرس کردن برگ‌های آسیب‌دیده در از بین رفتن این آفت نقش مهمی دارد. همچنین بسیاری از باغداران از سموم آلی برای نابود کردن این حشره استفاده می‌کنند.
- سومین آفت مهم درخت گلابی، پروانه تخم انگشتری:
وظیفه اصلی این آفت، تغذیه از برگ ها و خالی کردن شاخه‌ها از برگ است. بهترین زمان برای مبارزه با پروانه تخم انگشتری، هنگامی است که لاروهای آن تازه شروع به کار کرده‌اند. با مشاهده اولین نشانه باغداران باید از سموم شیمیایی برای از بین بردن لاروها استفاده کنند.
- چهارمین آفت مهم گیاه گلابی، کرم سفید ریشه:
این آفت به خاک درختان هجوم می برد و از آن تغذیه می‌کند. پس از کاشت درخت گلابی؛ اگر این درخت در معرض خطر کرم سفید ریشه قرار بگیرد، برگ‌ها زرد شده و در کیفیت محصول اختلال ایجاد می‌شود. میوه‌های درختانی که با این آفت درگیر هستند، بسیار کوچک بوده و محصول از کیفیت قابل توجهی برخوردار نخواهد بود.
شخم زدن خاک درختان گلابی در فصل بهار یکی از بهترین راهکارها برای از بین بردن کرم سفید ریشه است. توجه داشته باشید که علف‌های هرز بهترین منبع تغذیه برای آفات محسوب می‌شوند. به همین دلیل از بین بردن علف‌های هرز در کیفیت محصولات باغ شما تأثیرگذار خواهد بود.
- پنجمین آفت مهم درخت گلابی، پر طاووس:
یکی دیگر از حشرات موذی که به عنوان آفت درخت گلابی شناخته می‌شود، پر طاووس است. این آفت در ابتدا به برگ‌ها آسیب وارد کرده و در نهایت سلامت درخت را در معرض خطر قرار می‌دهد.
- ششمین آفت مهم گلابی، کرم نجار:
منبع تغذیه آفت کرم نجار تنه درخت یا همان چوب است. این آفت معمولا در فصل زمستان درون تنه درخت لانه می‌کند. با توجه به اینکه کرم نجار درون تنه درخت را برای زندگی انتخاب می‌کند، از بین بردن آن نیز کمی دشوار به نظر می‌رسد. بسیاری از باغداران از ابزاری مخصوص جهت از بین بردن این آفت استفاده می‌کنند. برای جلوگیری از لانه‌سازی کرم نجار مانند آفت پسیل، این درخت به آبیاری منظم احتیاج دارد.
- هفتمین آفت مهم درخت گلابی، پروانه سفید:
این حشره پروانه ای سفید با رگه هایی مشکی است که با لانه کردن درون برگ‌ها، به آن‌ها آسیب جدی وارد می‌کند. برای کنترل عوارض ناشی از حضور این آفت باید لانه‌هایی که لاروها برای خود ساخته‌اند، شناسایی کرده و از بین برد.
- هشتمین آفت مهم گلابی، بیماری آتشک:
یکی از مهمترین انواع بیماری در گروه درختان میوه دار، آتشک است که به وسیله حضور یک باکتری ایجاد می‌شود. زمان ظهور این بیماری در کاشت نهال گلابی، فصل‌های بهار و زمستان است. این بیماری باعث خشک شدن برگ‌ها و تغییر رنگ آن‌ها، سیاه شدن و چروک شدن پوست میوه‌ها می‌شود. اولین علائم وجود این بیماری با خشک شدن و سوختن برگ‌ها پدیدار می‌شود.
برای جلوگیری از بروز بیماری آتشک باید کاشت درخت گلابی، را در خاکی با PH مناسب انجام داد. همچنین هرس کردن شاخه‌ها پس از مشاهده اولین نشانه‌ها نیز اهمیت بسیاری دارد. با توجه به اینکه شاخه‌های هرس شده با وجود بیماری آلوده هستند، خارج کردن آن‌ها از باغ یا سوزاندن شاخه‌ها امری ضروری محسوب می‌شود.
- نهمین آفت مهم نهال گلابی، بیماری لکه سیاه:
عامل اصلی این بیماری نوعی عفونت قارچی است که بر روی محصول لکه‌هایی سیاه رنگ ایجاد می‌کند. همان‌طور که در این مطلب برسی کردیم، نور مناسب آفتاب و حفظ رطوبت خاک از مهمترین عوامل در کاهش خطر ابتلا به بیماری و ظهور انواع آفات است. به همین جهت برای پیشگیری از ابتلای درخت به بیماری لکه سیاه به این دو عامل مهم توجه داشته باشید. استفاده از سموم شیمیایی نیز برای از بین بردن این بیماری مؤثر واقع می‌شود.
نحوه‌ی کاشت درخت گلابی
روش‌های مختلفی برای کاشت درخت گلابی و پرورش گیاه آن وجود دارد که مهمترین آن‌ها عبارت‌اند از روش کاشت بذر، پیوند گیاه. که در ادامه‌ی این مطلب توضیحات بیشتری درباره‌ی آن داده شده است.
کاشت درخت گلابی به روش کاشت بذر
برای کاشت درخت گلابی به روش بذر ابتدا دانه‌های میوه گلابی را در اوایل بهمن ماه از میوه‌ی آن جدا کنید و آن‌ها در یک ظرف آب بریزید. هر کدام از دانه‌ها که روی سطح آب شناور شد، از ظرف خارج کنید و بقیه‌ی دانه‌ها را تمام شب در آب قرار دهید.
یک پلاستیک کود گیاهی مرطوب تهیه کنید. این کود باید آب و رطوبت را در خود حفظ کند و باعث جوانه زدن دانه شود. سپس حداقل ۴ دانه‌ی گلابی را در عمق ۵ الی ۸ سانتی‌متری از خاک بکارید. هرچه تعداد بیشتری دانه گلابی در خاک بکارید، شانس بیشتری یرای جوانه زدن وجود خواهد داشت. سپس کیسه‌ای که خاک و دانه‌های گلابی را در آن قرار داده‌اید، به مدت ۶۰ تا ۹۰ روز در کشوی فریزر قرار دهید.
این کار باعث خنک شدن و آماده‌سازی دانه‌ها برای جوانه زدن می‌شود. خاک داخل پلاستیک باید همواره مرطوب باشد، بدین منظور هر دو هفته یکبار باید به آن سر بزنید که اگر خشک شده بود روی آن آب اسپری کنید. پس از سه ماه پلاستیک را از فریزر بیرون آورده. حالا پوسته‌ی خارجی دانه‌های گلابی سفت شده است پس باید آن‌ها را قبل از کاشتن در خاک به مدت دو روز در آب گرم قرار دهید.
سپس یک گلدان انتخاب کنید و داخل آن را از خاک مرطوب داخل کیسه پر کنید و هر چهار دانه را در چهار طرف گلدان در عمق ۱۳ میلی‌متری خاک قرار دهید و در طی دو هفته به اندازه‌ای که خاک فقط مرطوب باشد به آن آب بدهید و می‌توانید کنار هر دانه را با خلال دندان علامت گذاری کنید تا دانه را گم نکنید.
گلدان خود را در جای گرم و نورانی قرار دهید. به این توجه داشته باشید که هرچه نور بیشتری به خاک بخورد، خاک نیازمند آبیاری بیشتری میباشد. تا زمانی‌که از هر نهال گیاه ۴ برگ به طور کامل رشد کند باید صبر کنید و به این نکته در کاشت درخت گلابی توجه کنید، برگ‌های اولیه‌ای که می‌روید برگ‌های صحیحی نیستند زیرا شباهتی به برگ‌های درخت گلابی ندارند.
اما پس از رشد برگ‌ها، نهال‌ها آماده انتقال هستند. هر نهال را در گلدان جداگانه‌ای بکارید و توجه داشته باشید که هنگام انتقال نهال‌ها، ریشه‌ی آن آسیب نبیند. در این زمان شما می‌توانید نهال‌ها را در صورتی‌که آفتاب شدیدی بیرون نباشد، خارج از خانه و در محیط بیرون قرار دهید. از اوایل اردیبهشت تا تیر ماه شما باید نهال‌های خود را در خاک روی زمین بکارید زیرا زمان رشد ریشه فرا رسیده است.
جایی را انتخاب کنید که دارای خاک مرطوب و اینکه روزی ۶ ساعت آفتاب بگیرد. در این شرایط گلابی‌های شما خیلی خوب رشد می‌کنند. برای امتحان خاک با زهکشی مناسب، گودالی به عمق و پهنای ۰٫۳ متر انتخاب کنید و داخل آن را از آب پر کنید. بعد هر یک ساعت یکبار به آن سر بزنید، اگر خاک به اندازه‌ی ۲٫۵ تا ۷٫۵ سانتی‌متر آب را در خود جذب کرده بود در نتیجه خاک زهکشی مناسب دارد.
نهال‌ها را در فاصله‌ی ۶ تا ۷٫۵ متر از هم بکارید. برای کاشت نهال باید گودالی ۷٫۵ متر عمیق‌تر و پهنتر از ریشه‌ی آن بکارییم. نیازی به اضافه کردن کود نیست اما به دلخواه خودتان می‌توانید مقداری کمپوست را با خاک مرطوب مخلوط کنید و پای گیاه بریزید.
برای یکسال، هفته‌ای یکبار به گیاه آب بدهید اما در فصل‌های گرم سال، بیشتر از سه بار نیاز به آب هست. یکبار در سال کود دادن به گیاه کافی است. اگر در یک فصل درخت بیشتر از ۰٫۳ متر رشد کرد، در فصل بعد کود کمتری به آن بزنید.
کاشت درخت گلابی به روش پیوندزنی
متداول‌ترین روش تولید درحت گلابی پیوندزنی میباشد. شیوه‌های مختلفی در پیونرزنی وجود دارد که رایج‌ترین آن‌ها پیوندزنی شکمی میباشد که بهترین زمان پیوند درخت گلابی در اواخر تابستان انجام می‌شود. روش دیگر پیوندزنی زبانه‌ای است که بسیار نتایج خوبی بدست می‌دهد.
مراقبت‌های لازم از درخت گلابی
چند نکته برای مراقبت از درخت گلابی وجود دارد که در ادامه‌ی مطلب به آن اشاره شده است.
آبیاری
درخت گلابی زیاد به آبیاری نیاز ندارد و در سال اول رشد، هفته‌ای دو بار برای آبیاری کافی میباشد. اما در فصل‌هایی مثل تابستان، نیاز به آبیاری منظم و خوبی دارد. اما آبیاری بیش از حد موجب زرد شدن برگ‌ها و پژمردگی گیاه می‌شود.
نور
نور عامل مهمی برای رشد درخت گلابی و گل‌دهی و میوه‌دهی آن میباشد. عدم بهره‌مندی از نور باعث می‌شود میوه‌ی گیاه شیرین نشود و خوب نرسد.
خاک
خاک درخت گلابی باید زهکشی خوبی داشته باشد این یکی از عوامل مهم در رشد گیاه میباشد. باید خاک این گیاه سبک و رطوبت را زیاد در خود نگه ندارد. اگر خاک باغچه‌تان خیلی شنی و سبک بود می‌توانید از پایه‌های زالزالک اتفاده کنید. فاصله کاشت درختان معمولی از هم حدود ۷ تا ۸ متر و برای درختان پا کوتاه ۳تا ۴ متر میباشد.
کوددهی
از کود NPK فسفر بالا ۱۰-۵۲-۱۰ در اول دوره کاشت به نسبت ۳ در هزار، از کود NPK کامل ۲۰-۲۰-۲۰ با نسبت ۳ درهزار و در مرحله آخر ۱هفته مانده به چیدن میوه از کود NPK پتاس بالا ۳۶-۱۲-۱۲ یا ۳۰-۵-۱۵ با نسبت ۳ درهزار استفاده کنید.
فواید داشتن درخت گلابی
- گلابی حاوی ویتامین های Eو C ، کلسیم، آهن، منیزیم و روی است.
- چون حاوی ویتامین C در پوست و زیبایی شما تاثیر می‌گذارد.
- جویدن دانه‌های گلابی در دفع مواد زائد بدن بسیار موثر است.
- چون گلابی میوه‌ای آبدار است خوردن روزی ۱ با ۲ عدد از آن برای افرادی که یبوست دارند مفید است.
- گلابی به دلیل داشتن ارسنیک رعشه را درمان می‌کند.
- دم کردن برگ گلابی دارویی شفابخش برای بی‌خوابی است که اعصاب را آرام سردردهای میگرنی را درمان می کند.